بلاک چین (Block chain) چیست و چگونه کار می‌کند و چه کاربردهایی دارد؟ سوالات اساسی و مهم و از منظر ادراک سخت، برای افراد تازه کار و حتی برخی حرفه ای ها که برای یافتن جواب آنها این مقاله بوجود آمده است که در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد.
مفاهیم کلی:
- بلاک چین چیست؟
- ساختار بلاک چین به زبان ساده
- بلاک چین چگونه کار می‌کند؟
- سه اصل در فناوری بلاک چین
- کاربردهای بلاک چین
- اهمیت فناوری بلاک چین
بلاک چین چیست؟
به زبان ساده، شبکه بلاک چین یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های قدیمی این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع اطلاعات، امکان هک شدن، حذف یا دستکاری اطلاعات ثبت‌شده، تقریباً از بین می‌رود.
به بیان دیگر ما برای انجام یک تراکنش مالی از یک واسط مانند بانک استفاده می‌کنیم. اما بلاک چین این امکان را به خریداران و فروشندگان (ارسال‌کنندگان و دریافت‌کنندگان رمزارز) می‌دهد که به صورت مستقیم و بی واسطه با هم در ارتباط باشند و نیاز به یک شخص سوم به عنوان واسط از بین برود. این شکل از تراکنش را «همتا به همتا» یا نظیر به نظیر می‌نامند.
ساختار بلاک چین به زبان ساده
هر یک از بلوک های موجود در بلاک چین از قسمت های دیجیتالی اطلاعات که شامل سه بخش است تشکیل شده اند:
۱) اطلاعات مربوط به تراکنش های شما: به عنوان مثال تاریخ، زمان و حجم آخرین خرید بیت کوین شما.
۲) اطلاعات شرکت کنندگان در معاملات: استفاده از امضای دیجیتال به جای نام واقعی شما، معاملات شما بدون هیچ گونه اطلاعات شناسایی شخصی و فقط با استفاده از یک “امضای دیجیتال” منحصر به فرد ثبت می شود.
۳) هر بلاک اطلاعات متمایزی با دیگر بلاک ها دارد: همانطور که هریک از ما اثر انگشت داریم تا بتوانیم از یکدیگر متمایز شویم، هر بلاک کد منحصر به فرد رمزنگاری شده ای به نام “هش” (hash) را ذخیره می کند که به ما امکان می دهد آن را از هر بلاک دیگر تشخیص دهیم.
به این ترتیب بلاکهای مربوط به دو معامله با جزئیات یکسان، به دلیل کدهای هش منحصر به فرد آنها، از هم قابل تفکیک هستند.
حالا برای روشن تر شدن عملکرد شبکه بلاک چین به یک مثال توجه کنید : اگر شما در یک جمع هزار نفری، برگه‌ای حاوی اطلاعات را بالا بگیرید و همه با موبایل خود از آن برگه عکس بگیرند سپس شما حالا آن اطلاعات را نابود یا تغییری در آن بدهید، هی فرقی برای آن جمع هزار نفری نخواهد کرد، چون آنها یک کپی از نسخه اصلی را دارند، مگر اینکه موبایل همه را گرفته و آن را حذف کنید که امری محال به نظر میرسد. حال آن را برای شبکه های رمز ارزها چندین میلیون شاهد تصور کنید تا درک اینکه بخواهید در این شبکه دستکاری کنید غیرقابل باور شود.
بلاک چین چگونه کار می‌کند؟
در هر بلاک، می تواند هر اطلاعاتی ثبت شود؛ اطلاعاتی از قبیل جرم و جنایت‌های یک فرد یا سازمان تا جزئیات تراکنش‌های یک شبکه پولی مانند بیت کوین.
اطلاعات در بلاک‌ها ثبت می‌شوند و بلاک‌ها نیز با هم و به صورت زنجیره‌ای مرتبط می‌شوند. این زنجیره، باعث بوجود آمدن بلاک چین می شود.
همانطور که پیشتر توضیح دادیم هر کدام از این بلاک‌ها چیزی به نام هش (Hash) دارند که یک هش رشته‌ای متنی رمزنگاری شده است که از یک تابع ریاضی خاص تولید شده و کاربرد آن جلوگیری از تقلب در سیستم و ایجاد کد منحصر به فرد هر بلاک است.
هش یک داده یا ورودی، همیشه ثابت است. استفاده از راهکار هش باعث می‌شود تا از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت‌شده روی بلاکچین جلوگیری به عمل آید.
برای بلاک های اولیه یا جنسیس هش قبلی وجود ندارد اما برای بلاک دوم از هش بلاک اول و برای بلاک سوم از هش بلاک دوم استفاده می کنند و در بلاک اطلاعات آن را ثبت می کنند تا در نهایت این زنجیره شکل گرفته و متصل بماند.
مفهوم فناوری بلاک چین از ترکیب سه فناوری زیرپایه و اصلی به وجود آمده است. هیچ‌کدام از این سه فناوری جدید نیستند بلکه هماهنگی آنها با یکدیگر یک فناوری جدید را تشکیل می‌دهد.
سه اصل در فناوری بلاک چین عبارتند از:
- ۱ -رمزنگاری کلید خصوصی
- ۲ -یک شبکه و دفتر کل توزیع شده
- ۳- قوانین و یک انگیزه (معمولا مالی) تا کاربران را متقاعد کند برای تایید تراکنش‌ها، نگهداری از سوابق و حفظ امنیت شبکه مشارکت کنند.
در ادامه به بررسی چگونگی کار این اصول با یکدیگر برای برقرار امنیت تراکنش‌های دیجیتال می‌پردازیم.
اهمیت فناوری بلاک چین
علت اهمیت این فناوری آن است که کاربردهای نامحدودی دارد و تقریباً قادر است در هر چیز تراکنش پذیر، کاربرد داشته باشد مانند: نقل و انتقال پول، کالا، ملک و املاک و غیره
بستر بلاکچین عظیم ترین مانع برای کلاهبردان و افراد سودجو است. زیرا هرگونه مبادله و تریدی که صورت بگیرد با تمامی جزئیات در دفتر کل توزیع شده ثبت و طرفین معامله قادر به دسترسی به این اطلاعات خواهند بود.
کاربردهای بلاک چین
فناوری بلاکچین می‌تواند به جز ارزهای دیجیتال، کاربردهای زیاد دیگری هم داشته باشد و هر زمانی که نیاز به فضای ذخیره سازی داده باشد و همچنین نیاز باشد مقوله ی اعتماد بدون خدشه باشد، امکان استفاده از آن وجود دارد.
برای مثال، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب می‌تواند یکی از کاربردهای این شبکه باشد. با استفاده از این سیستم می‌توان تا حد بسیار زیادی خطر تقلب و مشکلات شمارش رای را در انتخابات و همچنین نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.
برای مثال دیگر می‌توان به استفاده از بلاکچین در زنجیره تأمین و حمل و نقل اشاره کرد. کارخانه ها و شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند اطلاعات کالاها و حمل و نقل خود را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده ثبت می‌کنند که این کار اصالت کالاها و کیفیت مواد اولیه را برای مشتری تضمین می‌کند.
با این فناوری می‌توان درست مانند یک جامعه یا سازمان، نوعی حاکمیت را در یک سیستم به وجود آورد که همه بتوانند نسبت به سهامشان و اختیاراتی که دارند در جلو بردن آن سیستم سهیم باشند.
همچنین با این فناوری می‌توان دارایی‌ها را به توکن‌های دیجیتالی تبدیل کرد و آنها را به صورت یک دارایی قابل انتقال عرضه کرد.
به عنوان مثال، می‌توان ارزش یک خانه یا شرکت را به هزاران توکن دیجیتال تبدیل کرد و آنها را نسبت به بودجه متقاضیان به فروش رساند تا افراد زیادی (حتی از کشورهای دیگر) بتوانند در آن خانه یا شرکت سرمایه‌گذاری کنند.
البته هنوز در دنیای واقعی به صورت گسترده بلاک چین مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و با اینکه این فناوری غیرمتمرکز است. این یکی از جذاب ترین ویژگی های بلاچین بیت کوین است. این شبکه بسیار بزرگ بوده و قدرت محاسباتی بسیار زیادی را جمع آوری کرده است.
