در دنیای ارزهای دیجیتال همواره به دنبال روش‌هایی برای کسب درآمد غیرفعال از بیت‌کوین هستیم. یکی از جدیدترین این روش‌ها «ری‌استیکینگ بیت‌کوین» یا استیک مجدد Bitcoin نام دارد که امکان استیک‌کردن بیت‌کوین و دریافت پاداش در کنار مشارکت در امنیت شبکه‌های اثبات سهام (PoS) را فراهم می‌کند. به زبان ساده، ری‌استیکینگ یعنی قفل‌کردن بیت‌کوین‌های خود در یک پروتکل خاص به‌منظور تأمین امنیت بلاکچین‌های دیگر و کسب سود سالیانه از این طریق. در این مقاله‌ی جامع و آموزشی، ابتدا توضیح می‌دهیم ری‌استیکینگ بیت‌کوین چیست و چرا به وجود آمده است. سپس پروتکل Babylon به عنوان یک راهکار پیشرو در این زمینه معرفی می‌شود که به شما امکان می‌دهد بیت‌کوین خود را بدون واسطه و بریج قفل کنید و در امنیت شبکه‌های PoS سهیم شوید. در ادامه نحوه مشارکت و مراحل استیک‌کردن BTC در Babylon را به‌صورت گام‌به‌گام آموزش می‌دهیم، روش محاسبه پاداش و APR (نرخ بهره سالیانه) در این پروتکل را بررسی می‌کنیم، و مهم‌ترین ریسک‌های امنیتی از جمله اسلشینگ (جریمه‌ی کاهشی)، بریج‌ها و سایر تهدیدها را مرور خواهیم کرد. در پایان نیز Babylon را با پروتکل‌های مشابه مانند Stacks و BounceBit مقایسه می‌کنیم تا تصویر روشنی از مزایا و تفاوت‌های هر کدام داشته باشید. این مطلب با زبانی روان و قابل‌فهم برای تمام علاقه‌مندان (از مبتدی تا حرفه‌ای) نوشته شده و با تکیه بر منابع معتبر به‌روز شده است تا بتواند راهنمای کاملی برای آشنایی با دنیای نوظهور ری‌استیکینگ بیت‌کوین و نقش Babylon در آن باشد.
فهرست مطالب
- ری‌استیکینگ بیت‌کوین چیست و چه کاربردی دارد؟
- معرفی پروتکل Babylon و سازوکار آن
- آموزش نحوه استیک‌کردن بیت‌کوین در Babylon (قفل کردن BTC به‌منظور ری‌استیکینگ)
- پاداش‌ها و نرخ سود سالیانه (APR) در Babylon چگونه است؟
- ریسک‌های امنیتی و موارد احتیاط در ری‌استیکینگ بیت‌کوین
- مقایسه Babylon با Stacks و BounceBit – شباهت‌ها و تفاوت‌ها
- جمع‌بندی
ری‌استیکینگ بیت‌کوین چیست و چه کاربردی دارد؟
ری‌استیکینگ بیت‌کوین (Bitcoin Restaking) به زبان ساده یعنی به‌کارگیری بیت‌کوین‌های قفل‌شده به عنوان وثیقه جهت کمک به امنیت و اجماع شبکه‌های بلاکچینی دیگر. این مفهوم در اصل از دنیای اتریوم آغاز شد؛ جایی که پروتکل‌هایی نظیر EigenLayer اجازه می‌دهند اتریوم‌های سهام‌گذاری‌شده‌ی کاربران، مجدداً در سایر سرویس‌های غیرمتمرکز استفاده شوند و امنیت و کارایی کل اکوسیستم را افزایش دهند. اکنون ایده‌ی Restaking به شبکه‌ی بیت‌کوین راه یافته است. با وجودی که خود بیت‌کوین شبکه‌ای با الگوریتم اثبات کار (PoW) است و مکانیزم استیکینگ داخلی ندارد، اما پروژه‌های نوآورانه‌ای ظهور کرده‌اند که امکان بهره‌گیری از قدرت سرمایه‌ی بیت‌کوین برای تقویت امنیت شبکه‌های اثبات سهام را فراهم می‌کنند. به‌عبارت دیگر، ری‌استیکینگ به دارندگان BTC اجازه می‌دهد بیت‌کوین خود را بدون فروش یا تبدیل به دارایی دیگر، در فرایند اجماع شبکه‌های PoS سهیم کنند و پاداش بگیرند. این کار دو فایده‌ی عمده دارد: نخست اینکه یک منبع درآمد غیرفعال برای هولدرهای بیت‌کوین ایجاد می‌شود (چرا که شبکه‌های مقصد در ازای تأمین امنیت به شما پاداش می‌دهند)، و دوم اینکه امنیت شبکه‌های کوچکتر یا جدیدتر با اتکا به ارزش و پشتوانه‌ی بالای بیت‌کوین افزایش می‌یابد.
توجه کنید که استیک‌کردن بیت‌کوین تفاوت‌هایی با استیکینگ معمول در شبکه‌های PoS دارد. در روش سنتی، شما مثلا اتر (ETH) یا کاردانو (ADA) را در همان شبکه قفل می‌کنید تا به امنیتش کمک کنید و در ازای آن پاداش بگیرید. اما در ری‌استیکینگ بیت‌کوین، شما بیت‌کوین را در یک پروتکل واسطه (مانند Babylon) قفل می‌کنید که نقش پل بین شبکه بیت‌کوین و شبکه‌های PoS را بازی می‌کند. این پروتکل تضمین می‌کند بیت‌کوین شما امن و دست‌نخورده در بلاکچین خودش باقی بماند، ولی به‌طور همزمان حضور آن به‌عنوان وثیقه در شبکه مقصد قابل تأیید باشد. این سازوکار باعث می‌شود بیت‌کوین علاوه بر ذخیره ارزش، نقش “امنیت به عنوان سرویس” نیز ایفا کند – مفهومی که نشان‌دهنده تحول کاربرد BTC از یک دارایی غیرفعال به یک مولفه فعال در زیرساخت امنیتی بلاکچین‌هاست.
معرفی پروتکل Babylon و سازوکار آن
یکی از پروژه‌های شاخص که مفهوم ری‌استیکینگ بیت‌کوین را به واقعیت تبدیل کرده، پروتکل Babylon است. Babylon یک پروتکل غیرمتمرکز مبتنی بر کیت توسعه‌ی کازموس (Cosmos SDK) است که با هدف اشتراک‌گذاری امنیت بیت‌کوین میان شبکه‌های مختلف طراحی شده است. Babylon به طور مشخص دو قابلیت اصلی را ارائه می‌دهد: استیکینگ غیرحضانتی بیت‌کوین و چک‌پوینتینگ بیت‌کوین. در ادامه این دو بخش را توضیح می‌دهیم:
- استیکینگ غیرحضانتی (Non-Custodial BTC Staking): بزرگ‌ترین نوآوری Babylon فراهم‌کردن امکان سهام‌گذاری بیت‌کوین به‌صورت مستقیم روی بلاکچین بیت‌کوین، بدون نیاز به کاستدی یا توکن بریج‌شده است. Babylon با بهره‌گیری از اسکریپت‌های زمان‌دار (Time-Lock) در مدل UTXO بیت‌کوین، به کاربران اجازه می‌دهد BTCهای خود را در یک آدرس ویژه قفل کنند که تحت کنترل خودشان باقی می‌ماند. این آدرس‌ها طوری طراحی شده‌اند که تا زمان مشخصی (مثلاً ۷ روز آینده) قابل خرج‌کردن نباشند و در عین حال به‌عنوان وثیقه برای فعالیت‌های اجماع PoS به کار روند. نکته مهم اینجاست که در این فرآیند هیچ گونه Wrapped BTC یا پل (Bridge) متمرکزی در کار نیست؛ یعنی بیت‌کوین شما واقعاً از شبکه‌ی اصلی خارج نمی‌شود و ریسک‌های مرسوم بریج (مانند هک‌شدن پل یا ورشکستگی کاستدی) را ندارد. این معماری را می‌توان یک ساختار کاملاً تراست‌لس (بی‌نیاز از اعتماد به واسطه) دانست که از شفافیت و امنیت ذاتی شبکه بیت‌کوین بهره می‌برد.
- چک‌پوینتینگ و تایم‌استمپینگ بیت‌کوین: دومین ستون Babylon مکانیزمی به نام چک‌پوینتینگ است. به این معنا که شبکه‌های PoS می‌توانند خلاصه‌ای از اطلاعات بلاک‌های خود را از طریق Babylon روی زنجیره بیت‌کوین ثبت (تایم‌استمپ) کنند. این کار توسط نودهای خاص Babylon به نام فاینالیتی پرووایدر (Finality Provider) انجام می‌شود. فاینالیتی پرووایدرها داده‌های بلاکچین‌های PoS را در قالب تراکنش‌های بیت‌کوین منتشر می‌کنند و بدین ترتیب یک برگ تایید تغییر‌ناپذیر روی بیت‌کوین به جا می‌گذارند. این سازوکار کمک می‌کند حملاتی مانند حمله‌ی طولانی‌مدت (Long-Range Attack) یا بازنویسی تاریخچه در شبکه‌های PoS سخت‌تر شود، زیرا مهاجم برای تغییر تاریخچه باید سوابق ثبت‌شده در بیت‌کوین را هم دستکاری کند که عملاً غیرممکن است. به بیان دیگر، Babylon یک مدل امنیتی هیبرید (ترکیبی) خلق کرده که قدرت نهایی‌شدن (Finality) شبکه‌های PoS را با قدرت تغییر‌ناپذیری اجماع بیت‌کوین پیوند می‌زند.
Babylon در معماری خود دو دسته نقش اصلی تعریف کرده است: استیک‌کنندگان بیت‌کوین (BTC Stakers) و فاینالیتی پرووایدرها. استیک‌کنندگان افرادی هستند که BTC خود را قفل می‌کنند؛ فاینالیتی پرووایدرها نودهای متخصصی (معمولاً اعتبارسنج‌های حرفه‌ای) هستند که با بهره‌گیری از پشتوانه BTC قفل‌شده توسط کاربران، در اجماع شبکه Babylon و شبکه‌های PoS هدف مشارکت می‌کنند. Babylon خود یک بلاکچین PoS (به نام Babylon Genesis) است که حکم صفحه‌ی کنترل و هماهنگی را دارد. این بلاکچین توسط اعتبارسنج‌هایی اداره می‌شود که توکن بومی Babylon یعنی BABY را استیک کرده‌اند و وظیفه تولید بلاک و مدیریت پروتکل را بر عهده دارند. در واقع Babylon یک مدل دوگانه دارد: از یک سو BTC Stake که قدرت اقتصادی و وثیقه‌ی امنیتی را تأمین می‌کند، و از سوی دیگر BABY Stake که عملیات شبکه Babylon (اجماع و حاکمیت) را پیش می‌برد. ترکیب این دو، یک امنیت غیرمتمرکز بی‌نظیر را ایجاد می‌کند که تاب‌آوری و پشتوانه بیت‌کوین را با انعطاف‌پذیری معماری ماژولار کازموس پیوند می‌دهد.
در این دیاگرام، نقش‌ها و ارتباطات اجزای Babylon نشان داده شده است. Bitcoin Stakers (استیک‌کنندگان BTC) بیت‌کوین خود را در بلاکچین بیت‌کوین (کادر نارنجی) قفل می‌کنند (عملیات Stake/Unbond). این BTC قفل‌شده از طریق پروتکل Babylon در اختیار Finality Providers (جعبه سرمه‌ای) قرار می‌گیرد تا آنها امنیت شبکه‌های ابرقدرت‌گرفته از بیت‌کوین (BSN) را تأمین کنند. Babylon Genesis (بلاکچین کنترل‌کننده Babylon) ارتباط بین شبکه‌های PoS/dApp و بیت‌کوین را برقرار می‌کند و پاداش‌ها را بین استیک‌کنندگان توزیع می‌نماید. به این ترتیب Bitcoin بدون ترک شبکه خود، به صورت همزمان در چندین شبکه PoS مولتی‌استیک می‌شود و امنیت آنها را افزایش می‌دهد (مسیرهای پیکان‌ها نشان‌دهنده جریان اطلاعات و وثیقه است).
ویژگی‌ها و مزایای Babylon به‌طور خلاصه
اکنون که سازوکار Babylon را دانستیم، بد نیست مهم‌ترین ویژگی‌های این پروتکل را به طور خلاصه مرور کنیم:
- استیکینگ کاملاً تراست‌لس و بدون Wrapped BTC: بیت‌کوین شما همواره روی بلاکچین بیت‌کوین باقی می‌ماند و هیچ نیازی به تبدیل آن به توکن دیگر یا سپردن به یک کاستدی واسطه نیست. این ویژگی خیال کاربران را از بابت ریسک‌های متداول پل‌های میان‌زنجیره‌ای راحت می‌کند.
- سرعت بالای برداشت (Unbonding): دوره‌ی قفل‌ماندن BTC در Babylon بسیار کوتاه در نظر گرفته شده (حدود ۷ روز). این در حالی است که در بسیاری از شبکه‌های PoS سنتی دوره برداشت دارایی چند هفته یا حتی چند ماه است. دوره کوتاه‌تر به معنای نقدشوندگی بهتر برای کاربر است.
- مکانیزم تنبیهی (Slashing) پیکربندی‌شونده: Babylon دارای مکانیزم اسلشینگ برای جلوگیری از رفتار مخرب است، اما میزان جریمه می‌تواند توسط پروتکل تنظیم شود. در مراحل اولیه، سقف جریمه نسبتاً پایین (مثلاً ۰٫۱٪ مبلغ استیک‌شده) تعیین شده است تا کاربران تازه‌وارد دچار ترس نشوند. این قابلیت که درصد اسلشینگ قابل‌تنظیم است، به شبکه امکان می‌دهد با بلوغ بیشتر، قواعد را سخت‌گیرانه‌تر کند.
- معماری ماژولار و سازگار: Babylon طوری طراحی شده که با هر الگوریتم اجماع PoS قابل یکپارچه‌شدن باشد. چه یک بلاکچین لایه ۱ مستقل باشید، چه یک رول‌آپ لایه ۲ یا حتی یک برنامه غیرمتمرکز (dApp) که نیاز به امنیت اقتصادی بیشتر دارد، می‌توانید از خدمات Babylon بهره‌مند شوید. این انعطاف‌پذیری باعث شده Babylon را یک پروتکل امنیت به عنوان سرویس برای وب۳ بنامند.
- تبدیل بیت‌کوین به دارایی مولد: مهم‌ترین آورده Babylon این است که به بیت‌کوین شما یک کاربرد جدید می‌بخشد؛ بیت‌کوینی که قبلاً تنها ذخیره ارزش بود اکنون می‌تواند مولد سود باشد و همزمان به رشد و پایداری اکوسیستم بلاکچینی کمک کند. مجموع بیت‌کوین‌های در گردش (بیش از ۱۹ میلیون BTC) پتانسیل عظیمی برای تبدیل‌شدن به پشتوانه امنیتی شبکه‌های نوپا دارد و Babylon راه را برای تحقق این پتانسیل هموار می‌کند.
در بخش بعد، به صورت عملی خواهیم دید چگونه می‌توان در پروتکل Babylon بیت‌کوین را استیک کرد و مراحل کار برای کاربران چیست.
آموزش نحوه استیک‌کردن بیت‌کوین در Babylon (قفل کردن BTC به‌منظور ری‌استیکینگ)
حال که با مفهوم و مکانیزم Babylon آشنا شدیم، می‌توانیم به سراغ مراحل مشارکت عملی در این پروتکل برویم. استیک‌کردن بیت‌کوین در Babylon شامل چند گام اصلی است که خوشبختانه تیم Babylon برای سادگی کار یک داشبورد تحت وب فراهم کرده است. در این قسمت مراحل قفل کردن BTC در Babylon و شروع کسب پاداش را به زبان ساده توضیح می‌دهیم:
۱. آماده‌سازی پیش‌نیازها (کیف پول‌ها و موجودی اولیه): برای شروع، شما به دو نوع کیف پول نیاز دارید: یکی کیف پول بیت‌کوین (که BTC در آن نگهداری می‌کنید) و دیگری کیف پول مخصوص شبکه Babylon (یک آدرس بر بستر Cosmos برای توکن BABY). دلیل نیاز به کیف پول دوم این است که Babylon یک بلاکچین جدید با کوین اختصاصی خودش دارد و برای تعامل با آن – مثلاً ثبت تراکنش استیک – به مقدار کوچکی از توکن BABY جهت کارمزد نیاز است. خوشبختانه بسیاری از کیف پول‌های معتبر این فرایند را یکپارچه کرده‌اند. برای مثال، کیف‌پول‌های مشهوری نظیر OKX Wallet، Binance DeFi Wallet، UniSat، Xverse، Keplr، Trust Wallet و … از Babylon پشتیبانی می‌کنند. حتی شما می‌توانید بدون خارج‌کردن دارایی از صرافی، از طریق بخش Earn برخی صرافی‌ها مانند بایننس، بیتگت یا بیترو نیز در این طرح شرکت کنید. در این آموزش ما فرض می‌کنیم که از داشبورد وب Babylon استفاده می‌کنید که روشی غیرحضانتی و مستقیم است.
۲. اتصال کیف پول‌ها به داشبورد Babylon: ابتدا به وب‌سایت رسمی Babylon رفته و وارد بخش Staking Dashboard شوید (آدرس مستقیم: btcstaking.babylonlabs.io). در این صفحه باید هر دو کیف پول BTC و BABY خود را متصل کنید. اتصال کیف پول BTC معمولاً از طریق Walletهایی مثل Xverse یا UniSat انجام می‌شود که از پروتکل Ordinals و اسکریپت‌های Taproot پشتیبانی می‌کنند. اتصال کیف پول BABY نیز می‌تواند با Keplr یا Cosmostation و امثالهم باشد (چون Babylon مبتنی بر Cosmos SDK است). پس از اتصال موفق، داشبورد موجودی BTC قابل استیک و اطلاعات اولیه را به شما نشان می‌دهد.
۳. انتخاب فاینالیتی پرووایدر (انتخاب اعتبارسنج مورد نظر): در مرحله بعد، باید تعیین کنید که بیت‌کوین شما تحت مدیریت کدام فاینالیتی پرووایدر قرار گیرد. فاینالیتی پرووایدر در واقع اعتبارسنج Babylon یا شریک شبکه است که نقش نماینده شما در فرآیند اجماع PoS را ایفا می‌کند. در داشبورد Babylon فهرستی از Finality Providerهای موجود نمایش داده می‌شود که هر کدام میزان کارمزد (Commission) خود را اعلام کرده‌اند. این کارمزد سهمی از پاداش‌های شماست که به عنوان دستمزد به پرووایدر می‌رسد. طبیعتاً هرچه کارمزد کمتر باشد، سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. بنابراین بهتر است ضمن بررسی اعتبار و سابقه پرووایدرها، نرخ کارمزد را نیز مدنظر قرار دهید. پس از انتخاب پرووایدر دلخواه، میزان BTC مورد نظر برای استیک را وارد می‌کنید (مثلاً 0.1 BTC).
۴. تأیید شرایط و ارسال تراکنش استیک در شبکه بیت‌کوین: اکنون داشبورد، خلاصه‌ای از تنظیمات استیک را به شما نشان می‌دهد – شامل مقدار BTC، پرووایدر انتخابی، مدت زمان قفل (که معمولاً پیش‌فرض ۷ روز است) و کارمزدها. همچنین شرایط مربوط به اسلشینگ و تاییدیه شما مبنی بر پذیرفتن ریسک آن نمایش داده می‌شود. شما باید این موارد را با دقت مطالعه کرده و موافقت خود را اعلام کنید. سپس نوبت به امضای تراکنش بیت‌کوین می‌رسد: با کلیک روی دکمه‌ی نهایی (مثلاً “Stake BTC”)، کیف پول BTC شما یک تراکنش مخصوص ایجاد می‌کند که شامل قفل‌کردن مقدار موردنظر در آدرس تایم‌لاک Babylon به همراه اطلاعات پرووایدر منتخب است. این تراکنش را در کیف پول خود امضا و پخش می‌کنید. پس از انتشار تراکنش، باید منتظر بمانید تا در بلاکچین بیت‌کوین تأیید شود (معمولاً ۶ تأییدیه کافی است). Babylon برای اطمینان بیشتر حدود ۳۰ بلاک (تقریباً ۵ ساعت) صبر می‌کند تا از نهایی‌شدن تراکنش مطمئن شود. در این مدت، کمیته‌ای تحت عنوان Covenant Committee به‌صورت پیش‌دستانه تراکنش‌های مخصوصی را امضا می‌کنند که در صورت لزوم برای اسلشینگ استفاده خواهد شد. این بخش از طراحی Babylon است که با استفاده از تکنیک رمزنگاری خاص (امضاهای یکبار مصرف استخراج‌پذیر یا EOTS) امکان اسلش بیت‌کوین قفل‌شده را بدون نیاز به قرارداد هوشمند فراهم می‌کند.
۵. تکمیل فرایند استیک و فعال‌شدن وضعیت Restaking: پس از سپری‌شدن حدود ۳۰ بلاک از تأیید تراکنش، بیت‌کوین شما رسماً وارد وضعیت استیک در Phase 2 می‌شود. داشبورد Babylon پیامی مبنی بر موفقیت‌آمیز بودن عملیات نشان می‌دهد و از این لحظه بیت‌کوین شما به‌عنوان وثیقه‌ی قابل اسلش در پروتکل ثبت شده است. البته همان‌طور که گفته شد، فعلاً میزان اسلشینگ بسیار جزئی (حداکثر 0.1%) است و جای نگرانی زیادی نیست. اکنون شما به یک Bitcoin Staker در Babylon تبدیل شده‌اید و پاداش‌ها طبق زمان‌بندی به شما تعلق می‌گیرد (جزئیات پاداش در بخش بعد آمده است). دارایی شما در این مدت تحت کنترل کامل خودتان باقی می‌ماند، با این تفاوت که به دلیل قفل زمانی ۷ روزه قادر به خرج‌کردن یا انتقال آن نیستید.
۶. برداشت (Unbond) و آزادسازی بیت‌کوین‌های قفل‌شده: چنانچه بخواهید بیت‌کوین استیک‌شده‌ی خود را مجدداً آزاد کنید (مثلاً قصد فروش یا انتقال آن را دارید)، کافیست فرایند Unbonding را آغاز کنید. در داشبورد Babylon، کنار سهم استیک شما یک گزینه “Unbond” وجود دارد. با کلیک بر آن و تأیید عملیات، شمارش معکوس برداشت شروع می‌شود. طبق پروتکل Babylon، مدت زمان استاندارد Unbonding برابر ۱۰۰۸ بلاک بیت‌کوین (تقریباً ۷ روز) تعیین شده است. طی این دوره ۷ روزه، دارایی شما همچنان قفل باقی می‌ماند و پاداشی دریافت نمی‌کند (در واقع دوره انتظار خروج است). پس از اتمام زمان مذکور، می‌توانید به داشبورد برگردید و با زدن دکمه Withdraw، بیت‌کوین خود را به آدرس کیف پول اولیه‌تان بازپس‌بگیرید. به این ترتیب چرخه استیکینگ به پایان می‌رسد. شایان ذکر است که Babylon از پروژه‌های استیکینگِ لیکویید (LST) هم پشتیبانی می‌کند؛ به این صورت که برخی پلتفرم‌ها (مانند Lombard با توکن LBTC یا پروژه PumpBTC و …) به‌جای شما عملیات استیک را انجام داده و معادل بیت‌کوین قفل‌شده‌تان یک توکن نماینده به شما می‌دهند تا در طول دوره‌ی قفل نیز بتوانید دارایی خود را معامله یا استفاده کنید. استفاده از این سرویس‌ها بستگی به ترجیح شما دارد و طبعاً برای کاربران مبتدی، استیک مستقیم ساده‌تر و کم‌ریسک‌تر است.
در مجموع، فرآیند استیک‌کردن بیت‌کوین در Babylon به لطف ابزارهای کاربرپسند بسیار سرراست شده است: اتصال کیف پول، تعیین مقدار و اعتبارسنج، تأیید تراکنش و سپس کسب سود. در بخش بعد، درباره‌ی نحوه محاسبه این سود و نرخ APR حاصل از ری‌استیکینگ BTC صحبت می‌کنیم.
پاداش‌ها و نرخ سود سالیانه (APR) در Babylon چگونه است؟
یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها برای کاربران این است که از استیکینگ بیت‌کوین چقدر سود کسب می‌کنیم؟ پاسخ به این سؤال به عوامل گوناگونی بستگی دارد. در پروتکل Babylon چند منبع پاداش مختلف وجود دارد که ترکیب آنها نرخ APR (نرخ درصد سالیانه) را برای استیکینگ BTC تعیین می‌کند:
- توزیع توکن BABY به استیک‌کنندگان BTC: پروتکل Babylon یک توکن بومی به نام BABY دارد که نقش توکن کاربردی و حاکمیتی شبکه را ایفا می‌کند. بخشی از اقتصاد این توکن اختصاص به تشویق استیک‌کنندگان بیت‌کوین دارد تا آنها را به مشارکت ترغیب کند. با راه‌اندازی مرحله دوم Babylon در آوریل 2025، رویداد تولید توکن BABY (TGE) انجام شد و از آن پس به ازای استیک‌کردن BTC، پاداش BABY به کاربران تعلق می‌گیرد. این بدان معناست که مثلاً در هر بلاک Babylon یا بازه‌های زمانی معین، مقداری توکن BABY جدید بین دارندگان BTC قفل‌شده توزیع می‌شود (مشابه مکانیزم صدور پاداش در شبکه‌های PoS). نرخ اولیه‌ی این توزیع به نحوی تنظیم شده که سود سالیانه قابل توجه اما پایدار ایجاد کند. طبق داده‌های فعلی داشبورد Babylon، APR فعلی استیک بیت‌کوین حدود ۰٫۷٪ است. این رقم البته تقریبی و پویاست و با تغییر قیمت توکن BABY و میزان کل BTC استیک‌شده تغییر می‌کند. مثلاً اگر افراد بیشتری BTC خود را استیک کنند (TVL افزایش یابد)، با ثابت‌بودن میزان صدور توکن، سهم هر فرد کاهش یافته و APR افت می‌کند؛ برعکس اگر در مقطعی تعداد استیکرها کم شود، APR بالا می‌رود. به همین دلیل نرخ سود Babylon را نمی‌توان ثابت دانست و بهتر است همیشه آخرین ارقام را از منابع رسمی چک کنید.
- پاداش‌های چندشبکه‌ای (فاز ۳ Babylon): Babylon در فاز نهایی خود (Phase 3) تبدیل به یک مارکت‌پِلِیس امنیت اشتراکی خواهد شد. بدین معنی که چندین شبکه‌ی بلاکچینی می‌توانند از طریق Babylon امنیت خود را تأمین کنند و در مقابل، بخشی از پاداش‌های استیکینگ یا کارمزدهای خود را به استیکرهای بیت‌کوین بدهند. برای نمونه، تصور کنید زنجیره‌ای مانند CosmosHub یا یک زنجیره‌ی دیفای، تصمیم بگیرد از Babylon استفاده کند؛ آن شبکه ممکن است 5% از کل جوایز استیکینگ خود را به تامین‌کنندگان امنیت بیت‌کوینی تخصیص دهد. در چنین حالتی، کسانی که BTC خود را استیک کرده‌اند علاوه بر توکن BABY، توکن‌های بومی آن شبکه‌ها یا کارمزدهای تراکنش آنها را نیز دریافت خواهند کرد. این سناریو هنوز در ابتدای راه است، اما هدف نهایی Babylon ایجاد درآمد چندمنبعی برای استیکرهای بیت‌کوین است تا APR نهایی از مجموع چند جریان درآمدی تشکیل شود و جذابیت بیشتری پیدا کند.
- امتیازات و ایردراپ‌های تشویقی اولیه: در ماه‌های آغازین، Babylon برنامه‌ای به نام Babylon Points اجرا کرد که در آن به ازای استیک BTC، امتیازهایی به کاربران داده می‌شد. این امتیازها خود ارزش مالی مستقیم نداشتند اما برای ایردراپ توکن BABY و مشوق‌های دیگر لحاظ شدند. برای مثال، صرافی بایننس که در بخش On-Chain Earn خود سرویس استیک Babylon را ارائه کرده بود، اعلام کرد کاربرانش بر اساس امتیازات کسب‌شده تا ۲ آوریل 2025، توکن BABY دریافت می‌کنند و ۱۲٪ اضافه بر آن به‌عنوان پاداش ویژه به آنها تعلق می‌گیرد. به بیان دیگر، اگر کسی x واحد امتیاز با استیک بیت‌کوین در بایننس به‌دست آورده بود، معادل آن x توکن BABY + 0.12x توکن اضافه به او داده شد. همچنین صرافی Bitrue با همکاری Babylon یک طرح دوگانه‌ی پاداش اجرا کرد که در آن هم توکن وفاداری Babylon (امتیاز) و هم سود مستقیم BTC به میزان ۲٫۳٪ APR به استیک‌کنندگان اعطا می‌شد. این قبیل مشوق‌ها (که عموماً موقتی و مخصوص اوایل راه‌اندازی هستند) باعث شدند کاربران بیشتری جذب ری‌استیکینگ BTC شوند و درک بهتری از سازوکار آن پیدا کنند. اگر در ابتدای کار Babylon قصد مشارکت دارید، بد نیست نگاهی به برنامه‌های تشویقی یا ایردراپ‌های احتمالی داشته باشید تا بهره بیشتری از استیک خود ببرید.
محاسبه‌ی APR و مثال عددی: APR یا نرخ درصد سالیانه به زبان ساده بیان می‌کند که اگر شما یک دارایی را به مدت یک سال استیک کنید، چند درصد به آن افزوده خواهد شد. برای نمونه، اگر APR فعلی Babylon را حدود ۱٪ در نظر بگیریم و شما ۱ بیت‌کوین را قفل کنید، انتظار می‌رود طی یک سال حدود ۰٫۰۱ BTC به ارزش دارایی شما افزوده شود. البته این پاداش در عمل به شکل توکن BABY (و در آینده شاید ترکیبی از BABY و سایر توکن‌ها) به شما پرداخت می‌شود و بنابراین مقدار دقیق BTC کسب‌شده وابسته به قیمت فروش آن پاداش‌ها در بازار است. حال اگر APR افزایش یابد مثلاً به ۵٪ برسد، همان ۱ BTC در سال حدود ۰٫۰۵ BTC برایتان سود ایجاد می‌کند. نکته مهم آن است که APR اعلامی معمولاً خالص از کارمزد پرووایدر نیست. مثلاً اگر Babylon APR را ۱٪ اعلام کند ولی شما پرووایدری با کمیسیون ۵٪ انتخاب کرده باشید، سود خالص شما ۰٫95٪ خواهد بود (چون ۵٪ از ۱٪ را اعتبارسنج برمی‌دارد). خوشبختانه داشبورد Babylon این محاسبات را به طور شفاف در مرحله Preview به شما نشان می‌دهد تا با دید باز تصمیم بگیرید. در نهایت باید تاکید کنیم که سودآوری ری‌استیکینگ بیت‌کوین در حال حاضر شاید به اندازه برخی فرصت‌های دیفای روی آلتکوین‌ها چشمگیر نباشد، اما با توجه به کم‌ریسک‌تر بودن و نقشی که در امنیت شبکه‌ها ایفا می‌کند، برای هولدرهای بلندمدت BTC گزینه جذابی محسوب می‌شود. انتظار می‌رود با افزایش پذیرش Babylon و اتصال شبکه‌های بیشتر، این سودآوری نیز بهبود یابد و رقابتی‌تر شود.
ریسک‌های امنیتی و موارد احتیاط در ری‌استیکینگ بیت‌کوین
هر فرصت کسب درآمد در دنیای کریپتو، در کنار مزایا با ریسک‌هایی همراه است. ری‌استیکینگ بیت‌کوین و پروتکل Babylon نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این بخش به مهم‌ترین ریسک‌های امنیتی و ملاحظاتی که کاربران باید در نظر داشته باشند اشاره می‌کنیم:
- ریسک اسلشینگ (جریمه کاهشی): اسلشینگ به معنی جریمه‌کردن وثیقه به خاطر رفتار مخرب یا تخلف در شبکه است. در Babylon، اگر Finality Providerای که شما بیت‌کوینتان را به او delegated کرده‌اید رفتار مخربی انجام دهد (مثلاً در رای‌گیری‌های اجماع تقلب کند یا چندین بلاک متناقض نهایی کند)، پروتکل می‌تواند بخشی از BTC قفل‌شده شما را ضبط (Slash) کند. این مکانیزم برای تضمین صداقت اعتبارسنج‌هاست تا پشتوانه اقتصادی داشته باشند و خیانت به شبکه برايشان هزینه‌بر باشد. خوشبختانه Babylon از فناوری خاصی به نام امضای یکبار مصرف استخراج‌پذیر (EOTS) استفاده می‌کند که امکان اعمال اسلشینگ را بدون نیاز به قرارداد هوشمند و صرفاً با داشتن کلیدهای مرتبط فراهم می‌سازد. نکته مهم دیگر، همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، این است که در شروع کار حداکثر میزان اسلشینگ 0.1% از هر استیک تعیین شده است. یعنی حتی در بدترین حالت، اگر پرووایدر شما سوءرفتار کند، تنها 0.1% از بیت‌کوین شما (مثلاً 0.001 BTC در یک استیک 1 BTC) جریمه می‌شود. این درصد ممکن است در آینده بیشتر شود اما بعید است خیلی سنگین (مثلاً ۱۰ یا ۲۰٪) شود، چرا که Babylon می‌خواهد ریسک کاربران را معقول نگه دارد. با این حال شما به عنوان کاربر باید دو اقدام احتیاطی انجام دهید: اول اینکه پرووایدر معتبر و مطمئن انتخاب کنید (بررسی عملکرد گذشته، uptime، عدم سابقه تخلف و غیره) و دوم آنکه حتی‌الامکان دارایی خود را بین چند پرووایدر مختلف تقسیم کنید تا ریسک متمرکز نباشد. خوشبختانه در Babylon می‌توانید چندین تراکنش استیک جداگانه با پرووایدرهای گوناگون انجام دهید (البته هر کدام نیاز به مقدار کمی BABY برای کارمزد خواهند داشت).
- ریسک‌های مربوط به بریج و کاستدی: یکی از بزرگ‌ترین مزایای Babylon حذف پل‌های میان‌زنجیره‌ای است. بنابراین ریسک‌های مرسوم بریج (Bridge risk) نظیر هک شدن قرارداد بریج یا فرارکردن متولی دارایی، در معماری Babylon وجود ندارد. اما باید توجه داشت اگر شما از مسیرهای غیرمستقیم مانند صرافی‌ها یا پروژه‌های کاستدی برای استیک BTC استفاده کنید، دوباره پای ریسک کاستدی وسط می‌آید. برای مثال اگر از سرویس Binance Earn برای استیک Babylon بهره می‌گیرید، در واقع بیت‌کوین خود را روی پلتفرم بایننس قفل می‌کنید و بایننس از جانب شما با Babylon تعامل می‌کند. طبیعتاً در این حالت باید به امنیت و اعتبار بایننس اعتماد کنید. یا در پروژه BounceBit (که در ادامه مقایسه خواهیم کرد) بیت‌کوین‌ها به یک سازوکار کاستدی تحت مشارکت صرافی بایننس سپرده می‌شوند که آن هم ریسک‌های خاص خود را دارد. پس اگر اولویت شما حذف کامل واسطه‌هاست، بهترین مسیر همین است که مستقیماً با کیف پول شخصی‌تان در Babylon استیک کنید و از روش‌های غیرحضانتی (Non-Custodial) بهره ببرید.
- ریسک‌های فنی و باگ‌های احتمالی: Babylon هرچند توسط تیمی خبره (شامل محققان استنفورد) توسعه یافته و ممیزی‌های امنیتی متعددی داشته است، اما به هر حال یک فناوری نوظهور است. همیشه این احتمال وجود دارد که یک باگ نرم‌افزاری یا نقص امنیتی کشف‌نشده در کد پروتکل یا کیف پول‌های سازگار پیدا شود. برای مثال، فرض کنید مشکلی در مکانیزم EOTS یا اسکریپت‌های قفل بیت‌کوین شناسایی شود؛ در این صورت ممکن است دارایی قفل‌شده کاربران در معرض خطر قرار گیرد یا عملکرد پروتکل دچار اختلال شود. یا اگر باگی در نرم‌افزار یکی از کیف پول‌ها وجود داشته باشد، ممکن است مهاجمان بتوانند تراکنش استیک شما را دستکاری کنند. هرچند این سناریوها بعیدند، ولی غیرممکن نیستند. بهترین کار آن است که همواره نسخه‌های به‌روز کیف پول‌ها را استفاده کنید، اخبار رسمی Babylon را دنبال کنید و مبالغ هنگفت را بدون بررسی و آزمایش اولیه استیک نکنید. همچنین Babylon برای پوشش این ریسک‌ها اقداماتی کرده است؛ از جمله برقراری برنامه باگ‌بانتی (در پلتفرم Immunefi) تا هکرهای کلاه‌سفید مشکلات احتمالی را گزارش کنند، و نیز همکاری با پروژه‌های بیمه‌ای نظیر Nexus Mutual برای ارائه پوشش بیمه به استیکرهای BTC.
- ریسک‌های شبکه‌های مقصد و عدم تحقق وعده‌ها: باید توجه داشت که درآمد اصلی استیکینگ BTC زمانی چشمگیر خواهد شد که شبکه‌های PoS مقصد به اندازه کافی برای امنیت خود هزینه کنند. Babylon به خودی خود یک واسطه است؛ اگر شبکه‌ای حاضر نباشد بابت امنیت اضافه پول بدهد، طبیعتاً سود زیادی نصیب استیکرهای بیت‌کوینی نخواهد شد. بنابراین یک ریسک غیرمستقیم این است که تقاضای کافی از سوی بلاکچین‌ها برای خدمات Babylon ایجاد نشود و APR پایین بماند. به علاوه، حتی اگر چنین تقاضایی باشد، ممکن است یک شبکه مقصد دچار مشکل شود، حمله ۵۱٪ یا تورم افسارگسیخته در توکن خود داشته باشد که ارزش پاداش‌های پرداختی آن را کم کند. هرچند در این حالت اصل بیت‌کوین شما آسیبی نمی‌بیند، اما انتظار سودتان برآورده نخواهد شد. پس بهتر است دید واقع‌بینانه داشته باشیم و Babylon را نه یک طرح “یک شبه پولدارشو” بلکه یک پروژه بلندمدت با رشد تدریجی بدانیم.
- نقدشوندگی و نوسانات قیمت: آخرین نکته آن که هنگام استیک‌کردن BTC، حتماً به افق زمانی و نیاز نقدینگی خود توجه کنید. بیت‌کوین شما در دوره استیک (حداقل ۷ روز) غیرقابل دسترس می‌شود. اگر در این مدت قیمت BTC نوسان شدیدی کند و شما بخواهید واکنش نشان دهید، دستتان بسته خواهد بود. البته ۷ روز چندان طولانی نیست، اما در بازار پرتلاطم رمزارزها یک هفته می‌تواند مهم باشد. بنابراین مقداری را استیک کنید که نیاز فوری به آن ندارید. از سوی دیگر، ارزش پاداش‌های دریافتی (چه BABY و چه سایر توکن‌ها) در معرض نوسان بازار است. ممکن است در یک بازار صعودی، قیمت BABY بالا برود و APR واقعی شما بسیار بیشتر از اعداد اولیه شود؛ برعکس در شرایط نزولی، ارزش پاداش کاهش یابد و سود حاصله حتی از نگهداری ساده BTC کمتر شود. این ریسک ذاتی هر سرمایه‌گذاری در کریپتوست و باید با مدیریت و تنوع‌بخشی آن را کاهش داد.
در مجموع، Babylon با طراحی هوشمندانه بسیاری از ریسک‌های متداول را کنترل کرده (مثلاً حذف ریسک بریج و محدودکردن اسلشینگ)، اما همچنان یک سرمایه‌گذاری همراه با مخاطرات است. آگاهی از این ریسک‌ها و رعایت احتیاط‌های ذکرشده، به شما کمک می‌کند که با خیالی آسوده‌تر از منافع ری‌استیکینگ بیت‌کوین بهره‌مند شوید.
مقایسه Babylon با Stacks و BounceBit – شباهت‌ها و تفاوت‌ها
همزمان با Babylon، پروژه‌های دیگری نیز به دنبال استفاده از بیت‌کوین در سازوکارهای استیکینگ و DeFi هستند. دو نمونه‌ی مطرح در این زمینه Stacks (استکس) و BounceBit (باونس‌بیت) هستند. هرچند هدف کلی همه این پروژه‌ها افزایش سودآوری بیت‌کوین و اتصال آن به دنیای بلاکچین‌های پیشرفته است، اما رویکرد و فناوری آنها تفاوت‌های قابل توجهی دارد. در این بخش Babylon را در کنار Stacks و BounceBit مقایسه می‌کنیم تا درک بهتری از وجه تمایز هر کدام داشته باشیم.
Babylon در برابر Stacks (استکس)
پروژه Stacks که قبلاً با نام Blockstack شناخته می‌شد، یک بلاکچین لایه‌اول است که تلاش می‌کند کاربردهای قرارداد هوشمند را به شبکه بیت‌کوین بیاورد. Stacks از مکانیزم اجماعی به نام Proof of Transfer (اثبات انتقال یا PoX) استفاده می‌کند که به بیت‌کوین گره خورده است. در این مدل، ماینرهای Stacks برای ایجاد بلاک‌های جدید، بیت‌کوین خرج می‌کنند (مثلاً هر بلاک، مقداری BTC را به یک آدرس خاص می‌فرستند) و در عوض شانس دریافت توکن STX (توکن بومی استکس) را به‌دست می‌آورند. از سوی دیگر دارندگان توکن STX می‌توانند با قفل‌کردن STXهای خود (فرآیندی که Stacking نام دارد) آن BTCهای پرداخت‌شده توسط ماینرها را به عنوان پاداش دریافت کنند. به بیان ساده، در استکس شما بیت‌کوین را استیک نمی‌کنید، بلکه STX را استیک می‌کنید و در ازای کمک به امنیت شبکه Stacks، پاداش خود را به بیت‌کوین دریافت می‌کنید. این معماری خاص باعث شده گاهی به Stacks عنوان “استیکینگ بیت‌کوین” داده شود، چون نتیجه نهایی برای کاربر کسب بیت‌کوین به عنوان سود است. اما دقت کنید که شما باید ابتدا توکن STX تهیه کنید و ریسک نوسان قیمت آن را بپذیرید.
از منظر امنیتی، Stacks به امنیت بیت‌کوین تکیه می‌کند زیرا هر بلاک Stacks در واقع با یک تراکنش بیت‌کوین لنگر می‌شود. این یعنی تا حدودی جلوی حملات زنجیره‌ی جداگانه را می‌گیرد، اما در نهایت امنیت Stacks وابسته به اقتصادی بودن فرآیند برای ماینرهایش است. چنانچه ارزش STX پایین بیاید و ماینرها انگیزه‌ای برای خرج BTC نداشته باشند، امنیت شبکه تحت شعاع قرار می‌گیرد. خوشبختانه تاکنون Stacks عملکرد مناسبی داشته و اکوسیستم در حال رشدی (مثلاً برای NFTها و اپلیکیشن‌های Web3 روی بیت‌کوین) حول آن شکل گرفته است. از نظر سوددهی، نرخ پاداش سالانه استکینگ STX معمولاً در محدوده ۵٪ تا ۱۰٪ متغیر بوده است. طبق آمار رسمی وب‌سایت Stacks، در آخرین چرخه استکینگ حدود 7.5% APY به دست آمده است. برخی استخرهای استکینگ هم ادعای نزدیک ۱۰٪ APY داشته‌اند (بسته به شرایط شبکه). این سود به صورت بیت‌کوین پرداخت می‌شود که مزیتی بزرگ است، زیرا کاربر مستقیماً ساتوشی‌های بیشتری به دست می‌آورد. اما نقطه‌ضعف Stacks آن است که کاربر باید STX هولد کند. اگر قیمت STX در طول دوره قفل‌شدن سقوط کند، ممکن است زیان ناشی از افت قیمت بیشتر از سود کسب‌شده به بیت‌کوین باشد. خوشبختانه اخیراً طرح‌هایی مثل StackingDAO برای ایجاد Dual Stacking مطرح شده که شاید در آینده به کاربران اجازه دهد مستقیماً BTC را هم استیک کنند، اما در حال حاضر چنین چیزی اجرا نشده است.
در مقایسه با Babylon، پروژه Stacks متمرکز بر ایجاد یک پلتفرم قرارداد هوشمند روی بیت‌کوین است و جنبه کسب درآمد از BTC برای کاربران، بخشی از مکانیزم آن است. Babylon اما تمرکز اصلی‌اش اشتراک امنیت بین زنجیره‌ای است و می‌خواهد خودش نقش سرویس‌دهنده به سایر بلاکچین‌ها را داشته باشد. Babylon نیازی به توکن دیگری (مانند STX) ندارد و شما مستقیم با BTC وارد می‌شوید، ولی سودتان را عمدتاً در قالب توکن بومی (BABY) دریافت می‌کنید. می‌توان گفت Stacks بیشتر برای کسانی مناسب است که می‌خواهند با دارایی‌های مبتنی بر بیت‌کوین تعامل داشته باشند و در کنارش سودی به BTC بگیرند، در حالی که Babylon برای کسانی طراحی شده که می‌خواهند صرفاً با هولد بیت‌کوین، در امنیت شبکه‌های مختلف مشارکت کرده و پاداش بگیرند. هر دو رویکرد نقاط قوت خود را دارند: Stacks باسابقه‌تر است (از 2019 فعال است) و توسط جامعه بزرگی پشتیبانی می‌شود، اما Babylon رویکرد جدیدتر و غیرحضانتی‌تری دارد (در Stacks هم شما می‌توانید غیرحضانتی در استخرها شرکت کنید، اما ذاتاً نیازمند اعتماد به مکانیزم PoX و ارزش STX است).
Babylon در برابر BounceBit (باونس‌بیت)
BounceBit یک پروژه جدیدتر (راه‌اندازی در 2023) است که خود را به عنوان اولین بلاکچین PoS مبتنی بر استیکینگ بیت‌کوین به صورت بومی معرفی می‌کند. در BounceBit، یک شبکه لایه‌اول موازی با بیت‌کوین ساخته شده که دارای دو توکن است: یکی توکن بومی شبکه به نام BB و دیگری نماینده‌ی بیت‌کوین با پشتوانه‌ی کاستدی به نام BBTC. ساختار دوگانه (Dual-Token) بدین صورت است که اعتبارسنج‌های شبکه BounceBit باید هم توکن BB و هم بیت‌کوین (BBTC) را استیک کنند تا بلاک‌ها را تولید و تأیید نمایند. به عبارت دیگر امنیت این شبکه ترکیبی از وثیقه‌ی بیت‌کوین و توکن داخلی است. سوالی که پیش می‌آید این است که BBTC چیست و چگونه به دست می‌آید؟ BBTC یک نوع توکن Wrapped BTC است که توسط یک پل اعتمادمحور از بیت‌کوین ایجاد می‌شود. طبق مستندات BounceBit، آنها با همکاری پلتفرم بایننس کاستدی (CEFFU) یک پل چندامضایی راه‌اندازی کرده‌اند که کاربران می‌توانند BTC خود را به آن واریز کنند و در شبکه BounceBit معادلش BBTC دریافت نمایند. بیت‌کوین‌های اصلی به صورت امانی نزد CEFFU حفظ می‌شود و توکن معادل در شبکه قابل استفاده است. هر زمان کاربر بخواهد، می‌تواند BBTC را بسوزاند و BTC اصلی را پس بگیرد (مشروط به عملکرد صحیح کاستدی).
هدف BounceBit این است که از ترکیب مزایای CeFi و DeFi برای خلق درآمدهای بالا استفاده کند. آنها مفهوم CeDeFi را مطرح می‌کنند که در آن نقدینگی کاربران به شکل امانی در کارگزاری‌های متمرکز به کار گرفته می‌شود (مثلاً در معاملات آربیتراژ، وام‌دهی متمرکز با سود ثابت و …)، سپس توکن‌های نماینده (LCT یا Liquidity Custody Tokens) که نشان‌دهنده‌ی آن سپرده‌هاست در شبکه PoS مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب کاربر در آنِ واحد از دو محل سود می‌برد: سودی که از عملیات مالی متمرکز (مانند آربیتراژ نرخ تامین مالی در صرافی‌ها) به دست می‌آید، و سودی که از استیکینگ on-chain در شبکه BounceBit (به شکل توکن BB) دریافت می‌کند. خود BounceBit هم EVM-compatible است، یعنی می‌تواند میزبان قراردادهای هوشمند اتریومی باشد و فرصت‌های دیفای بیشتری (مثل ییلدفارمینگ) را فراهم کند. تمامی این‌ها در کنار هم به BounceBit اجازه داده نرخ‌های بازدهی بالایی را تبلیغ کند. برای مثال، طبق برخی منابع پاداش استیکینگ توکن BB در شبکه BounceBit تا حدود ۱۸٫۹٪ APR گزارش شده است. همچنین با درنظرگرفتن استراتژی‌های آربیتراژ و … گاهاً نرخ موثر سود ترکیبی بالای ۲۰٪ هم عنوان می‌شود. البته باید دقت داشت بخشی از این سود بالا ناشی از تورم توکن BB است (پاداش‌هایی که در BB پرداخت می‌شود) و پایداری آن در طولانی‌مدت وابسته به موفقیت اکوسیستم BounceBit خواهد بود.
در مقایسه با Babylon، پروژه BounceBit مدل متمرکزتری دارد. اولاً تکیه بر کاستدی بایننس و پل BBTC بدان معناست که اعتماد زیادی به یک نهاد متمرکز لازم است (اگرچه چندامضایی است ولی در نهایت CEFFU تحت قوانین و مخاطرات خودش عمل می‌کند). ثانیاً BounceBit در پی ماکسیمم‌سازی سود با هر دو روش متمرکز و غیرمتمرکز است که این ذاتاً پیچیدگی و ریسک‌های مالی را بالا می‌برد. برای نمونه، بهره‌گیری از آربیتراژ نرخ تأمین مالی (Funding Rate Arbitrage) یا محصولات ثابت درآمد CeFi ممکن است در شرایط معمول سودآور باشد اما تحت شرایط نامساعد بازار یا رخدادهای غیرمترقبه (ورشکستگی یک پلتفرم متمرکز، تغییر شدید نرخ‌ها و …) با شکست مواجه شود. بنابراین پایداری سود BounceBit تضمین‌شده نیست، هرچند در زمان نگارش، این پلتفرم سودهای جذابی ارائه می‌دهد. از سوی دیگر Babylon یک رویکرد محافظه‌کارانه‌تر دارد: سود کمتر اما کاملاً درون‌زنجیره‌ای و بدون تکیه بر عملیات مالی پرریسک. همچنین Babylon با حذف کامل نیاز به بریج و کاستدی، ریسک هک یا سوءاستفاده از وثیقه را تقریباً صفر کرده است، در حالی که در BounceBit مخاطرات بریج (هک شدن قرارداد یا خیانت متولی) همچنان وجود دارد. حتی خود BounceBit برای اطمینان خاطر کاربران به مشارکت بایننس اشاره می‌کند تا وزن اعتماد را تحمل کند.
از منظر کاربری، اگر بخواهیم ساده بگوییم: Babylon مناسب کاربرانی است که به دنبال یک روش امن و بدون نیاز به اعتماد برای بهره‌گیری از بیت‌کوین در staking هستند، حتی اگر سود کمتری داشته باشد؛ BounceBit مناسب کاربرانی است که ریسک بالاتر و ساختار ترکیبی CeFi/DeFi را می‌پذیرند به امید کسب سود بیشتر. Stacks هم در جایگاه دیگری است که اجازه می‌دهد هولدرهای STX سود در قالب بیت‌کوین بگیرند؛ یعنی رویکرد Stacks بیشتر برای آن‌هاییست که می‌خواهند از دل یک آلتکوین (STX) بیت‌کوین به‌دست آورند. در Babylon و BounceBit اما شما مستقیماً از بیت‌کوین خود کسب درآمد می‌کنید، منتها یکی غیرحضانتی و دیگری حضانتی.
جدول زیر یک مقایسه خلاصه بین این سه پروتکل ارائه می‌دهد:
- Babylon: استیک غیرحضانتی BTC در بلاکچین خودش؛ بدون بریج؛ پاداش عمدتاً در توکن BABY (+ احتمالاً توکن سایر شبکه‌ها در آینده)؛ تمرکز بر امنیت بین زنجیره‌ای؛ اسلشینگ کوچک (۰٫۱٪) برای رفتار مخرب؛ سود فعلی نسبتاً کم (~۱٪) ولی کم‌ریسک.
- Stacks: استیک STX (نه خود BTC) برای کسب BTC؛ بدون نیاز به بریج (استفاده از خود شبکه BTC برای PoX)؛ پاداش مستقیماً BTC؛ تمرکز بر پلتفرم قرارداد هوشمند بر بیت‌کوین؛ بدون اسلشینگ برای استکرها؛ سود در حد متوسط (۵–۱۰٪ APY) اما وابسته به قیمت STX.
- BounceBit: استیک حضانتی BTC (از طریق BBTC) به‌همراه توکن BB؛ نیازمند بریج به کاستدی بایننس؛ پاداش به شکل توکن BB + سودهای CeFi (مثلاً BTC یا USDT ثابت)؛ تمرکز بر ییلد حداکثری و ترکیب CeFi/DeFi؛ احتمالاً اسلشینگ در لایه PoS دارد (برای اعتبارسنج‌ها) ولی کاربران عادی صرفاً با ریسک کاستدی مواجه‌اند؛ سود فعلی بالا (~۱۵–۲۰٪) اما با ریسک‌های متمرکز.
در نهایت، انتخاب بین این گزینه‌ها بستگی به اولویت‌های شما در زمینه امنیت و سود دارد. اگر اولویت اصلی شما حفظ ماهیت غیرمتمرکز و امنیت بدون اعتماد است، Babylon گزینه بهتری است. اگر به دنبال سود حداکثری هستید و حاضر به پذیرش ریسک‌های یک پروژه ترکیبی CeDeFi می‌باشید، BounceBit ممکن است جذاب باشد. و اگر می‌خواهید با ورود به اکوسیستم یک کوین جدید (STX) سودی به BTC بگیرید و از برنامه‌های روی بیت‌کوین (مانند NFTها و dAppهای Stacks) استفاده کنید، Stacks مناسب شماست. البته رقابت در این حوزه تازه آغاز شده و احتمالاً پروژه‌های دیگری نیز ظهور خواهند کرد. مهم آن است که با دانش و تحقیقات کافی وارد هر کدام شوید و صرفاً به تبلیغات سود بالا اکتفا نکنید.
جمع‌بندی
ری‌استیکینگ بیت‌کوین دریچه‌ی تازه‌ای را به روی دارندگان BTC گشوده است تا بدون فروش دارایی ارزشمند خود، در دل فناوری بلاکچین نقشی فعال ایفا کنند. پروتکل Babylon به عنوان یکی از پیشتازان این عرصه نشان داد که می‌توان با خلاقیت در طراحی، از قدرت شبکه‌ی بیت‌کوین برای تأمین امنیت سایر شبکه‌ها استفاده کرد. ما در این مقاله دیدیم که چگونه Babylon با حذف واسطه‌ها و پل‌های پرریسک، مکانیزمی امن و کارآمد برای استیک‌کردن بیت‌کوین به صورت غیرحضانتی ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند به سادگی BTC خود را قفل کرده و در ازای کمک به امنیت شبکه‌های PoS، پاداش منظم دریافت کنند – پاداشی که در حال حاضر عمدتاً به شکل توکن BABY است و در آینده ممکن است شامل انواع دیگری نیز بشود. هرچند نرخ سود فعلی Babylon بالا نیست، اما نباید فراموش کرد که این سود بر پایه‌ی باارزش‌ترین دارایی دیجیتال یعنی بیت‌کوین کسب می‌شود و ریسک‌های آن به دقت مهار شده است (بدون بریج، اسلشینگ محدود و دوره برداشت کوتاه).
همچنین به مقایسه Babylon با پروژه‌های دیگری مانند Stacks و BounceBit پرداختیم و دیدیم که هر کدام رویکرد متفاوتی اتخاذ کرده‌اند؛ یکی با محوریت توکن خودش (STX) و دریافت سود BTC، دیگری با مدل ترکیبی CeDeFi و سودهای بالا اما متمرکز. Babylon در این میان جایگاه منحصربه‌فردی دارد و تلاش می‌کند نقش ستون فقرات امنیتی را در اکوسیستم بلاکچین ایفا کند، آن هم با تکیه بر ارزش ذخیره‌شده‌ی عظیم در شبکه بیت‌کوین. موفقیت Babylon می‌تواند به معنای پیدایش عصری باشد که در آن شبکه‌های متعدد، امنیت نهایی خود را از بیت‌کوین وام می‌گیرند و در مقابل، بیت‌کوین به‌عنوان “طلای دیجیتال”، بهره‌ی خود را از این تعامل می‌برد.
در پایان، اگر شما هم جزو آن دسته از هولدرهای بیت‌کوین هستید که به دنبال راهی برای کسب درآمد منفعل از BTC بدون فروش آن می‌گردید، ری‌استیکینگ بیت‌کوین گزینه‌ایست که ارزش بررسی دارد. البته تاکید می‌کنیم مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، ابتدا دانش خود را تکمیل کنید، با مبالغ کم آزمایش کنید و تدریجاً میزان مشارکت را بالا ببرید. منابع رسمی Babylon (سایت، مستندات، انجمن) و همین‌طور اخبار و تحلیل‌های به‌روز می‌توانند شما را در این مسیر راهنمایی کنند. امید است این راهنمای جامع توانسته باشد تصویری شفاف از ابعاد مختلف موضوع ارائه دهد. آینده‌ی استفاده‌های نوآورانه از بیت‌کوین تازه آغاز شده و ری‌استیکینگ یکی از هیجان‌انگیزترین این استفاده‌هاست که شاید در سال‌های آتی نقش پررنگی در دنیای بلاکچین ایفا کند. پس با چشمانی باز و اطلاع از سود و زیان‌ها، در صورت تمایل وارد این عرصه شوید و از قدرت بیت‌کوین برای شکوفایی اکوسیستم کریپتو بهره ببرید.