پروژه «کیو ویژن» یا همان Q Vision طی مدتی توانست عده زیادی از کاربران ایرانی را با وعده کسب درآمد دلاری از طریق «لایک کردن و تماشای ویدئوها» جذب کند. این طرح که در ظاهر قانونی و سودده معرفی می‌شد، در عمل با ساختار هرمی-پانزی خود بسیاری را به دام انداخت و در نهایت، با قطع پرداخت‌ها و ناپدید شدن گردانندگان، سرمایه عده کثیری از مردم به تاراج رفت. در این مقاله تحلیلی و خبری، به بررسی دلایل کلاهبردار بودن کیو ویژن، سازوکار آن، وعده‌های غیرواقعی، شیوه‌های فریب و در نهایت هشدارهای صادرشده از سوی مراجع مختلف خواهیم پرداخت. هدف از ارائه این تحلیل، افزایش آگاهی خوانندگان درباره روش‌های شناسایی پروژه‌های پانزی و جلوگیری از تکرار چنین حوادثی است.
فهرست مطالب
کیو ویژن چگونه کار می‌کرد؟
1. مدعای فعالیت تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی
گردانندگان کیو ویژن ادعا می‌کردند که با لایک کردن و تماشای ویدئوهای تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی مانند یوتیوب و تیک‌تاک، درآمد دلاری تولید می‌شود. این پروژه به کاربران وعده می‌داد که با پرداخت مبالغی به‌صورت رمزارز (عمدتاً تتر)، می‌توانند اشتراک و سطح کاربری بالاتری بگیرند و از درآمد بیشتری برخوردار شوند.
در ظاهر، این شرکت مدعی بود سرمایه کاربران را در بستر تبلیغات مجازی به کار می‌گیرد تا از محل دریافت هزینه‌های تبلیغ، سود کلانی نصیب همه شود. اما مستندات دقیق و روشنی از چگونگی این تبلیغات، قراردادها، یا تعاملات رسمی با پلتفرم‌های مطرح ارائه نشد.
2. ساختار هرمی پروژه
بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها راه عضویت در کیو ویژن، دریافت کد معرف از یکی از اعضای قدیمی و پرداخت مبلغی قابل‌توجه به حساب‌های شرکت بود. کاربران قدیمی در ازای معرفی هر عضو جدید، درصدی پورسانت می‌گرفتند و اگر فرد تازه‌وارد نیز زیرمجموعه جذب می‌کرد، پورسانت‌های بیشتری به نسل‌های بالاتر پرداخت می‌شد. این رویکرد دقیقاً شبیه تمام طرح‌های هرمی است که هیچ محصول یا خدمت واقعی عرضه نمی‌کنند و سود افراد قدیمی را از محل ورود پول افراد جدید تأمین می‌کنند.
3. وعده سودهای نجومی و بدون ریسک
کیو ویژن به اعضای خود وعده می‌داد با پرداخت مبلغی (مثلاً صدها دلار در قالب تتر)، می‌توانند سود ماهانه ثابت و قابل‌توجهی دریافت کنند. در برخی سطوح سرمایه‌گذاری، ارقام سود ماهانه آن‌قدر بالا بود که هر ناظر آگاه و کارشناس اقتصادی را به تردید وامی‌داشت.
از طرفی، سازوکار طرح هیچ توضیح منطقی درباره اینکه چطور چنین سودهای هنگفتی «تضمینی» شده است، ارائه نمی‌داد. این نکته، همیشه مهم‌ترین زنگ خطر در مواجهه با پروژه‌های سوددهی غیرعادی است؛ زیرا هیچ کسب‌وکار قانونی نمی‌تواند سود قطعی و بدون ریسک آن‌هم با درصدهای بالا به سرمایه‌گذارانش بدهد.
نشانه‌ها و ترفندهای کلاهبرداری در کیو ویژن
1. فقدان محصول یا خدمت واقعی
یکی از شاخصه‌های اصلی در اکثر طرح‌های پانزی-هرمی، نبود فعالیت اقتصادی واقعی است. کیو ویژن هیچ کالا یا خدمتی را برای مشتریان بیرونی ارائه نمی‌داد. تنها منبع درآمدش ورود پول کاربران جدید بود و اگر روزی ورودی مالی کم می‌شد، دیگر پولی برای پرداخت سود به اعضای قدیمی باقی نمی‌ماند.
2. عضوگیری چندسطحی
ترغیب کاربران به جذب زیرمجموعه با وعده پورسانت‌های جذاب، اساس فعالیت کیو ویژن بود. این پروژه نه‌تنها افراد را به دعوت نزدیکان و دوستان خود تشویق می‌کرد، بلکه با برگزاری همایش‌ها و تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی، به دنبال گسترش سریع زیرمجموعه‌ها بود.
3. ادعای قانونی بودن در خارج از کشور
مدیران پروژه با ذکر نام کشورهایی مانند استرالیا و انگلستان، سعی داشتند ظاهری بین‌المللی و موجه به کسب‌وکار خود بدهند. برای مثال، ادعا می‌شد شرکت در استرالیا ثبت شده است و از سازمان‌های دولتی آن کشور مجوز دارد. اما هیچ مدرک یا سند رسمی ارائه نشد و این روایت صرفاً به‌صورت ادعایی مطرح بود.
4. هویت نامشخص گردانندگان
افراد اصلی پشت کیو ویژن به‌طور شفاف معرفی نشدند؛ نام‌ها و تصاویر استفاده‌شده در ویدئوها و شبکه‌های اجتماعی، قابل ردیابی دقیق نبود. هر وقت هم که کاربران از سرشاخه‌ها درباره تیم مدیریتی سؤال می‌کردند، پاسخ‌های کلی و مبهم دریافت می‌کردند. این پنهانکاری در هویت، یکی از نشانه‌های جدی کلاهبرداری است.
5. استفاده از رمزارز برای دریافت وجوه
رمزارزها هرچند شفافیت معاملاتی خاصی دارند، اما شناسایی و پیگیری هویت افراد در صورت نبود همکاری صرافی‌های خارجی بسیار دشوار خواهد بود. کیو ویژن از کاربران می‌خواست فقط با تتر (USDT) سرمایه‌گذاری کنند و هیچ روش پرداخت دیگری ارائه نمی‌داد. در نهایت، وقتی پروژه فروپاشید، ردگیری وجوه برای مالباختگان به‌شدت سخت شد.
6. پرداخت سود اولیه برای جلب اعتماد
در ابتدای عضویت، کاربران سودهای روزانه یا هفتگی خود را دریافت می‌کردند. همین امر باعث می‌شد اعتمادشان به طرح جلب شود و حتی دوستان و آشنایان خود را هم به سرمایه‌گذاری تشویق کنند. اما این پرداخت‌ها تا زمانی ادامه داشت که تعداد افراد تازه‌وارد و پول ورودی به طرح زیاد بود.
وقتی حجم تقاضا برای برداشت از میزانی فراتر رفت که پولی برای پرداخت نماند، یا تعداد اعضای جدید کاهش یافت، پرداخت‌ها به تدریج به تأخیر افتاد و در نهایت متوقف شد. مدیران پروژه هم با بهانه‌هایی نظیر «مسدود شدن حساب‌ها» یا «نیاز به احراز هویت گران‌قیمت» سعی کردند زمان بخرند و سرمایه بیشتری جذب کنند.
فروپاشی و قطع پرداخت‌ها
به‌محض اینکه تراز مالی پروژه منفی شد و دیگر پول کافی برای پوشش سودها وجود نداشت، کیو ویژن به شکل ناگهانی همه پرداخت‌ها را متوقف کرد. وب‌سایت رسمی طرح و دیگر دامنه‌های مرتبط از دسترس خارج شدند و کانال‌های اطلاع‌رسانی یا پشتیبانی تعطیل شد. بسیاری از کاربران در گروه‌های تلگرامی مرتبط با پروژه با سردرگمی و خشم روبه‌رو شدند و فهمیدند عملاً راهی برای بازپس‌گیری سرمایه خود ندارند.
در این میان، بعضی از سرشاخه‌های داخلی همچنان سعی داشتند با ادعاهایی مثل «بزودی پرداخت‌ها ازسر گرفته می‌شود» یا «مشکلات فنی برطرف خواهد شد»، امید واهی به مالباختگان بدهند. اما پس از مدتی همین افراد نیز صحنه را ترک کردند و دست بیشتر قربانیان خالی ماند.
هشدارهای رسمی و واکنش‌ها
1. هشدار پلیس فتا و مراکز نظارتی
با افزایش تبلیغات و فعالیت کیو ویژن در فضای مجازی، نهادهایی مانند پلیس فتا و حتی بعضی سایت‌های تخصصی رمزارز نسبت به فعالیت این پروژه هشدار دادند. در اواخر کار کیو ویژن، برخی مراجع امنیتی به طور غیررسمی اعلام کردند که این طرح مجوز قانونی ندارد و احتمال بالای کلاهبرداری در آن وجود دارد.
2. اطلاعیه‌های صرافی‌های داخلی
برخی صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی نیز طی اطلاعیه‌هایی خطاب به کاربران خود، تأکید کردند که پروژه کیو ویژن از هیچ‌گونه تأییدیه قانونی برخوردار نیست و هرگز نباید در آن سرمایه‌گذاری کرد. همچنین اعلام شد که اگر حساب‌هایی مرتبط با کلاهبرداری شناسایی شوند، جهت حفظ حقوق مشتریان اقدامات لازم به عمل خواهد آمد.
3. واکنش رسانه‌ها و وب‌سایت‌های تحلیلی
رسانه‌های تخصصی حوزه ارز دیجیتال و پایگاه‌های خبری مربوط به بازارهای مالی، از همان ابتدا در قالب گزارش‌های تحلیلی، سازوکار هرمی کیو ویژن را افشا کردند. تحلیلگران این حوزه بارها تأکید کردند که کسب درآمد از طریق «لایک کردن» آن هم به‌صورت دلاری، هیچ پشتوانه منطقی و قانونی ندارد و صرفاً پوششی برای جذب پول است.
تجربه مالباختگان و اقدامات پس از کلاهبرداری
پس از فروپاشی پروژه، ده‌ها هزار نفر به‌عنوان مالباخته شناخته شدند. اکثر آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک تجربیات و تلاش برای یافتن راهکارهای حقوقی پرداختند.
برخی وکلا و حقوقدانان اعلام کردند که در صورت شکایت رسمی قربانیان و ارائه مستندات کافی، امکان طرح دعوی در مراجع قضایی وجود دارد. هرچند پیگیری چنین پرونده‌هایی معمولاً زمان‌بر و دشوار است و نتیجه نهایی هم گاهی به دلیل ناشناس بودن گردانندگان پروژه نامشخص باقی می‌ماند.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
- هوشیار باشید: هر زمان پروژه‌ای با وعده سود بالا و ریسک تقریباً صفر سراغ شما آمد، فوراً به احتمال پانزی یا هرمی بودن آن شک کنید. هیچ کسب‌وکار سالمی نمی‌تواند بدون پشتوانه مشخص، درآمد نجومی و تضمینی ایجاد کند.
- قبل از سرمایه‌گذاری تحقیق کنید: به‌ویژه اگر قرار باشد پرداخت در قالب رمزارز انجام شود و پروژه از شما بخواهد دوستان و آشنایانتان را نیز معرفی کنید، حتماً درباره سابقه، مجوزها و فعالیت‌های واقعی آن پروژه تحقیق کنید.
- فریب ظواهر را نخورید: ادعاهایی مانند ثبت در کشورهای خارجی، برگزاری همایش‌های تبلیغاتی، انجام فعالیت‌های خیریه و مانند آن ممکن است فقط نقابی برای جلب اعتماد شما باشد. همیشه بررسی صحت مدارک و درخواست شفافیت مالی و حقوقی از گردانندگان ضروری است.
- از مشورت کارشناسان استفاده کنید: اگر قصد ورود به دنیای ارز دیجیتال و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید را دارید، با متخصصان مشورت کنید. نهادهایی نظیر پلیس فتا، سازمان بورس (برای بازارهای مالی داخلی) و کارشناسان معتبر حوزه رمزارز، می‌توانند راهنمایی‌های مفیدی ارائه دهند.
- در صورت مالباختگی سکوت نکنید: اگر در پروژه‌ای مانند کیو ویژن سرمایه‌تان از دست رفته است، علاوه بر پیگیری شکایت رسمی، به آگاه‌سازی دیگران هم بپردازید تا این چرخه کلاهبرداری تکرار نشود.
نتیجه‌گیری نهایی
کیو ویژن با وعده‌های جذاب و سودهای غیرمعقول، عده زیادی را به امید پولدار شدن یک‌شبه فریب داد. این پروژه هیچ زیرساخت اقتصادی واقعی نداشت و صرفاً یک طرح پانزی-هرمی بود که سود برخی از اعضای قدیمی را از جیب افراد تازه‌وارد می‌پرداخت. تبلیغات گسترده و پرداخت‌های اولیه باعث شد تعداد قربانیان بیشتر شود و در نهایت، پس از کاهش ورود سرمایه جدید، همه چیز فروپاشید و گردانندگان متواری شدند.
بررسی این ماجرا، بار دیگر اهمیت آگاهی و احتیاط در سرمایه‌گذاری را گوشزد می‌کند. لازم است همیشه به اصول یک سرمایه‌گذاری سالم – شفافیت، مجوز قانونی، خطرپذیری معقول و پشتوانه اقتصادی واقعی – توجه کنیم و فریب شعارهای دروغین و درآمدهای موهوم را نخوریم.