در دنیای در حال تحول دیفای (DeFi)، یکی از مفاهیم نوظهور و کلیدی، restaking یا استیک مجدد دارایی‌ها برای تأمین امنیت شبکه‌های دیگر است. این ایده، با هدف به‌کارگیری منابع اقتصادی موجود برای افزایش امنیت و بهره‌وری اکوسیستم‌های بلاک‌چینی شکل گرفته و پروژه‌هایی مانند EigenLayer و Karak در خط مقدم این موج نوآورانه قرار دارند. در حالی که EigenLayer مفهوم restaking را بر بستر اتریوم بنا نهاده، پروژه Karak پا را فراتر گذاشته و مدلی جهانی و چندزنجیره‌ای از restaking ارائه می‌دهد.
Karak نه‌تنها از دارایی‌هایی چون ETH، استیبل‌کوین‌ها و مشتقات سهام‌گذاری‌شده پشتیبانی می‌کند، بلکه با معرفی ساختاری به نام DSS (خدمات امنیت توزیع‌شده)، زیرساختی مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر برای توسعه‌دهندگان و کاربران فراهم کرده است. در این مقاله، ضمن معرفی جامع Karak و معماری آن، تفاوت‌های آن با پروژه پیشروی EigenLayer بررسی می‌شود و در ادامه راهنمای گام‌به‌گام کسب Karak XP از طریق پلتفرم Pendle ارائه خواهد شد—تا کاربران از فرصت‌های جدید درآمدی و سهم‌بردن از آینده این پروتکل بهره‌مند شوند.
فهرست مطالب
معرفی Karak
Karak یک لایهٔ Restaking جهانی و مولتی‌چین است که با هدف ارائه امنیت رمزنگاری‌شده برای دارایی‌های گوناگون طراحی شده است. در این پروژه، کاربران می‌توانند دارایی‌های استیک‌شدهٔ خود (مانند ETH یا توکن‌های استیک‌شده) و حتی ارزهای پایدار (stablecoin) را برای پشتیبانی از امنیت شبکه‌های مختلف مجدداً استیک کنند. این روش، به پروتکل‌ها امکان می‌دهد بدون نیاز به ایجاد شبکه اعتبارسنجی جدید یا توزیع توکن‌های پاداش تورم‌زدا، از امنیت توکن‌های خود بهره ببرند. Karak در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد و با حمایت سرمایه‌گذارانی چون Coinbase و Pantera Capital توانست ۴۸ میلیون دلار جذب سرمایه کند. به‌طور خلاصه، Karak بستری فراهم کرده تا توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران با Restake کردن دارایی‌های خود، شبکه‌ای قدرتمند از امنیت توزیع‌شده بسازند و از مزایای سازوکارهای تشویقی مانند برنامه امتیازدهی Karak XP نیز بهره‌مند شوند.
معماری DSS در Karak
Karak به‌جای مدل سنتی EigenLayer (AVS)، از مفهومی به نام DSS (Distributed Secure Service) استفاده می‌کند. در این معماری، Restakerها (کاربرانی که دارایی استیک‌شده دارند) می‌توانند توکن‌های خود را در پروتکل Karak قرار دهند و با موافقت برای شرط‌های مضاعف امنیتی (همانند مکانیسم‌های کنونی SLASH)، به امنیت سایر برنامه‌ها و سرویس‌های غیرمتمرکز کمک کنند. اجزای اصلی معماری DSS در Karak به شکل زیر هستند:
- Restakerها: کاربران دارایی‌های استیک‌شده را در Karak سپرده‌گذاری می‌کنند و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. این سپرده‌ها به صورت توکن‌های قفل‌شده در قراردادهای هوشمند باقی می‌مانند و بدون خارج شدن از اکوسیستم، برای امنیت پروتکل‌های جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- خدمات امن توزیع‌شده (DSS): DSSها نهادهایی هستند که از طریق آنها، دارایی‌های Restakerها به شبکه‌ها و برنامه‌های دیگر متصل می‌شوند. هر DSS می‌تواند قوانین خاص خود (مثلاً شرط‌های Slashing) را تعریف کند تا در صورت بروز رفتارهای مخرب، دارایی Restakerها جریمه شود. این سازوکار، امنیت برنامه‌های غیرمتمرکز را بهبود داده و هزینه‌های عملیاتی توسعه‌دهندگان را کاهش می‌دهد.
- اپراتورها (Operators): اپراتورها نودها یا سازمان‌هایی هستند که زیرساخت‌های اعتبارسنجی را اجرا می‌کنند و وظیفه دارند تراکنش‌ها را تائید کرده و DSS را امن نگه دارند. در ازای اجرای این وظایف، بخشی از پاداش مربوط به دارایی restake شده به اپراتورها تعلق می‌گیرد.
- بلاک‌چین‌ها یا رول‌آپ‌ها: بلاک‌چین‌های L1 و L2 که قصد دارند امنیت خود را از طریق Karak تقویت کنند، از DSSها استفاده می‌کنند. برای مثال K2 یک زنجیره L2 «محیط آزمایشگاهی» است که خود بر بستر Karak اجرا شده و با به‌کارگیری DSSها، مکانی امن برای تست و پیاده‌سازی خدمات توزیع‌شده فراهم می‌کند.
مقایسه Karak و EigenLayer
معماری
هر دو پروتکل Karak و EigenLayer به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند بدون ساخت شبکه اعتبارسنجی جدید، امنیت لازم را از طریق استیک مشترک فراهم کنند. تفاوت اصلی در این است که EigenLayer بر مبنای اتریوم است و فعلاً عمدتاً روی ETH (یا مشتقات آن) تمرکز دارد، در حالی که Karak یک «لایهٔ Restaking جهانی» است که دارایی‌های متنوع‌تری (ETH، توکن‌های استیک‌شده، ارزهای پایدار، و حتی دارایی‌های لایه دوم) را پشتیبانی می‌کند. EigenLayer مفهومی به نام Active Validation Service (AVS) دارد و کاربر پس از Restake کردن، به همراه کارمزد، درصدی از پاداش ETH را می‌گیرد. در مقابل، Karak از DSS بهره می‌برد و Restakerها با انتخاب DSSهای مختلف می‌توانند چندبرابر پاداش (و به تبع آن امتیاز Karak XP) دریافت کنند. به علاوه، Karak لایهٔ اجرای اختصاصی خود (زنجیرهٔ K2) را نیز ایجاد کرده که می‌تواند سرعت و هزینه تراکنش را بهبود دهد.
امنیت
هر دو پروتکل دارای سازوکارهای ضمانت ایمنی (slashing) هستند. EigenLayer از کمیته‌های حل‌اختلاف و مکانیسم‌های نسبتاً شفاف برای جلوگیری از برخوردهای نادرست استفاده می‌کند. Karak نیز به اپراتورها اجازه می‌دهد شرایط خاصی برای امنیت DSS تعریف کنند (برای مثال مکانیسم‌های زینگر امنیتی یا محدودیت‌های ویژه)، اما جزئیات دقیق این سازوکارها هنوز کامل منتشر نشده است. در کل، Karak با گنجاندن شرط‌های امنیتی بیشتر روی دارایی‌های restake شده (مثلاً شرایط Slashing گسترده برای توکن‌های پایدار یا توکن‌های لایه دوم) سعی در بهبود یکپارچگی شبکه‌ها دارد.
تجربه کاربری
از نظر کاربری، Karak با برنامه‌های امتیازدهی (Karak XP) و استفاده از رابط گرافیکی کاربرپسند توانسته کاربران عادی‌تر را نیز جذب کند. کاربران Karak می‌توانند با Restake کردن توکن‌ها و دعوت سایرین، امتیاز Karak XP کسب کرده و احتمالا در آینده توکن KARAK دریافت کنند. EigenLayer در حال حاضر چنین برنامهٔ امتیازی ندارد و تمرکز بیشتری بر توسعه تکنیکال و پشتیبانی از اپلیکیشن‌های زیرساختی دارد. همچنین، Karak امکان Restake کردن دارایی‌ها روی چند شبکه (از جمله Arbitrum، Mantle، BSC و …) را فراهم کرده است، که انعطاف بیشتری در تجربه کاربر ایجاد می‌کند.
دارایی‌های پشتیبانی‌شده
Karak در حال حاضر متنوع‌ترین مجموعه دارایی‌های Restake را ارائه می‌دهد؛ هم ETH و مشتقات آن و هم ارزهای پایدار و توکن‌های سایر زنجیره‌ها. برای مثال، طبق داده‌ها حدود ۱۹٪ از دارایی‌های Karak را ارزهای پایدار تشکیل می‌دهند، در حالی که EigenLayer تمرکز اصلی‌اش ETH است و سهم stablecoin در آن کمتر از ۱٪ است. Karak همچنین در آینده از زنجیره‌هایی مانند سولانا و Optimism و سایر لایه‌ها پشتیبانی خواهد کرد. EigenLayer فعلاً عمدتاً روی اکوسیستم اتریوم متمرکز است. بنابراین، اگر برای شما تنوع دارایی اهمیت دارد، Karak گزینهٔ جذاب‌تری است، اما EigenLayer به دلیل بزرگ‌تر بودن و امنیت فعلی اتریوم، در مراحل اولیه از قدرت اقتصادی بالاتری برخوردار است.
راهنمای گام‌به‌گام کسب Karak XP برای کاربران Pendle
Karak یک برنامه امتیازدهی (Karak XP) دارد که به ازای Restake کردن دارایی‌ها و مشارکت در اکوسیستم به کاربران امتیاز می‌دهد. در ادامه مراحل کلیدی شرکت در این برنامه را می‌بینید:
۱. ثبت‌نام با کد دعوت: ابتدا به سایت رسمی Karak (app.karak.network) بروید و از یک کد دعوت (Invite Code) استفاده کنید تا ثبت‌نام کنید. اگر کد ندارید، می‌توانید در کانال‌های رسمی Karak (دیسکورد یا توییتر) دنبال کاربرانی بگردید که کدهای دعوت خود را به اشتراک گذاشته‌اند.
۲. اتصال کیف پول: پس از ورود، کیف پول خود (مثل MetaMask) را به صفحه وصل کنید. اطمینان حاصل کنید شبکه مربوطه (Ethereum یا شبکه‌های سازگار) روی کیف پول انتخاب شده است.
۳. انتخاب دارایی برای Restake: به صفحه Restaking بروید و دارایی مورد نظر خود را انتخاب کنید. Karak دارایی‌های مختلفی (ETH، LSTها مثل Lido یا Mantle، ارزهای پایدار و …) را پشتیبانی می‌کند. برخی دارایی‌ها ضریب امتیاز بالاتری می‌دهند؛ برای مثال انتخاب Mantle Staked ETH (mETH) در زمان نگارش ۲ برابر XP بیشتر به شما می‌دهد.
۴. تهیهٔ دارایی مورد نیاز: اگر دارایی restake شونده را ندارید، باید آن را تهیه کنید. مثلاً برای Restake کردن mETH، ابتدا به وب‌سایت Mantle (meth.mantle.xyz) بروید و ETH بگذارید تا معادل mETH دریافت کنید. توجه داشته باشید که بعضی توکن‌ها نیاز به Bridging یا مراحل اضافی دارند؛ اطلاعات مربوطه را حتما مطالعه کنید.
۵. Restake کردن دارایی: حال به صفحه Karak بازگردید و دارایی (مثلاً mETH) را Restake کنید. مقدار واریز را وارد کنید و تراکنش را تایید کنید. باید مقداری توکن شبکه مربوطه (مثلاً MNT برای Mantle) در کیف پول داشته باشید تا کارمزد پرداخت شود.
۶. دعوت دیگران: در منوی بالا بخش «Portfolio» یا «Account» را باز کنید تا کد دعوت شما و میزان Karak XP دریافتی‌تان را ببینید. با اشتراک‌گذاری کد خود به دوستان، ۱۰٪ از Karak XP آنها را نیز دریافت خواهید کرد. این اقدام موجب رشد سریع‌تر امتیازات شما می‌شود.
۷. Restake از طریق Pendle (اختیاری): کاربران Pendle نیز می‌توانند برای کسب Karak XP اقدام کنند. در اپلیکیشن Pendle، به بخش Points رفته و به دنبال استخرهای مربوط به Karak بگردید. برای مثال، Restake کردن eETH (توکن بهرهٔ ثابت ارائه‌شده توسط ether.fi) در استخر Karak در Pendle به شما ۱٫۵ برابر Karak XP و ضریب‌هایی برای EtherFi و EigenLayer می‌دهد. در Pendle سه گزینه وجود دارد:
- YT (توکن بهره): بیشترین ضریب Karak XP (مثلاً ۳۱ برابر) را ارائه می‌کند، اما اگر تا سررسید به حالت ثابت برسد، مبلغ اولیه صفر می‌شود.
- LP: مقداری بهره و مقداری امتیاز کمتر (نسبت به YT) دریافت می‌کنید.
- PT: بدون کسب امتیاز Karak XP صرفاً با APY ثابت کار می‌کنید.
بسته به میزان ریسک‌پذیری و برنامه خود، می‌توانید هرکدام را انتخاب کنید.
با طی این مراحل و اختصاص Restaking به Karak، امتیاز Karak XP شما جمع می‌شود و احتمال دریافت احتمالی توکن KARAK در آینده را افزایش می‌دهد.
جمع‌بندی
پروژه Karak با معرفی مفهوم Restaking جهانی (Universal Restaking) تلاش می‌کند موانع ورود توسعه‌دهندگان به حوزه شبکه‌های بلاک‌چین را کم کند و امنیت اقتصادی را برای دارایی‌های مختلف فراهم نماید. معماری DSS در Karak به شبکه‌ها اجازه می‌دهد با استفاده از دارایی‌های restake شده، پروتکل‌های خود را امن‌تر کنند و توسعه‌دهندگان بدون نیاز به ایجاد اکوسیستم جدید، امنیت شبکه را تضمین نمایند. Karak در مقایسه با EigenLayer، دارایی‌ها و شبکه‌های بیشتری را پشتیبانی می‌کند و ابزارهای توسعه‌دهنده (مانند SDK) و لایه تست (K2) در اختیار دارد. در نهایت، با استفاده از برنامه Karak XP، هم کاربران معمولی و هم «فارمرهای Pendle» می‌توانند با Restake کردن و مشارکت در اکوسیستم، امتیاز جمع‌آوری کرده و در منافع آتی Karak شریک شوند.