معرفی Wormhole، توکن W و آموزش گام‌به‌گام استفاده از بریج Wormhole

در دنیای بلاکچین که هر شبکه‌ای جزیره‌ای جداگانه از داده‌ها و دارایی‌هاست، Wormhole به‌عنوان یک پروتکل بریج مولتی‌چین (پل چندزنجیره‌ای) ظاهر شده است که امکان اتصال و انتقال ارزش بین شبکه‌های مختلف را فراهم می‌کند. Wormhole یک پروتکل میان‌زنجیره‌ای غیرمتمرکز است که ابتدا در سال ۲۰۲۰ برای ارتباط بین اتریوم و سولانا راه‌اندازی شد و به مرور گسترش یافت. این پلتفرم اکنون بیش از ۳۰ بلاکچین برتر از جمله اتریوم، سولانا، بایننس اسمارت چین، پالیگان، آوالانچ، آپتوس، آربیتروم و دیگر شبکه‌ها را به هم متصل می‌کند. Wormhole با رویکرد متن‌باز و ساختار نگهبان (Guardian) خود، انتقال امن انواع دارایی‌ها (توکن‌های ERC-20، SPL، NFT و حتی پیام‌ها) را بین زنجیره‌ها ممکن ساخته است. نتیجه این رویکرد، خلق یک زیرساخت اینترآپریبیلیتی (interoperability) قدرتمند است که تاکنون توسط توسعه‌دهندگان بیش از ۲۰۰ برنامه غیرمتمرکز و صدها هزار کاربر مورد استفاده قرار گرفته و بیش از ۱ میلیارد پیام مولتی‌چین را پردازش کرده است. به دلیل تاکید Wormhole بر امنیت و غیرمتمرکز بودن، حتی در ارزیابی فنی بنیاد یونی‌سوآپ به عنوان تنها پروتکل بریج مورد تأیید بدون شرط انتخاب شده است. در ادامه، به معرفی کامل Wormhole، نقش توکن بومی آن ($W)، آمارهای آن‌چین، نحوه استفاده از بریج Wormhole، ایردراپ‌های گذشته و نیز مزایای آن برای کاربران ایرانی می‌پردازیم.

Wormhole چیست؟ (پروتکل بریج مولتی‌چین Wormhole)

Wormhole یک پروتکل ارتباطی میان‌زنجیره‌ای (Cross-Chain Messaging Protocol) است که امکان انتقال دارایی‌ها و اطلاعات بین بلاکچین‌های متفاوت را فراهم می‌کند. برخلاف یک بلاکچین مستقل، Wormhole خود یک شبکه تراکنشی عمومی نیست، بلکه به‌صورت یک لایه واسط یا پل (Bridge) عمل می‌کند که قراردادهای هوشمند آن بر روی هر کدام از زنجیره‌های پشتیبانی‌شده مستقر شده‌اند. معماری Wormhole مبتنی بر شبکه‌ای از نودهای Guardian (نگهبان) است؛ نودهای نگهبان وضعیت تراکنش‌ها را روی زنجیره‌های مختلف زیر نظر می‌گیرند و پس از تأیید یک رویداد (مثلاً قفل‌شدن توکن در مبدا)، یک پیام تأیید چندامضایی به نام VAA (Verified Action Approval) صادر می‌کنند. این پیام چندامضایی توسط قرارداد مقصد دریافت شده و منجر به آزادسازی یا مینت توکن معادل در شبکه مقصد می‌گردد. به این ترتیب، دارایی شما از شبکه اولیه به شبکه مقصد بریج می‌شود، بدون نیاز به اعتماد به یک نهاد مرکزی خاص – امنیت شبکه توسط مجموعه‌ای غیرمتمرکز از حداقل ۱۸ نود نگهبان تأمین می‌شود.

شبکه‌های پشتیبانی‌شده: Wormhole در حال حاضر طیف گسترده‌ای از بلاکچین‌ها را پشتیبانی می‌کند و عملاً یک بریج مولتی‌چین واقعی محسوب می‌شود. برای نمونه، می‌توان دارایی‌ها را بین شبکه‌های اتریوم، سولانا، بایننس‌اسمارت‌چین، آوالانچ، پالیگان، آپتوس، سوی (Sui)، آربیتروم، اپتیمیزم، آلگوراند و ده‌ها زنجیره دیگر جابه‌جا کرد. این گستردگی اتصال به کاربران اجازه می‌دهد تا از مزیت‌های هر شبکه (مثل کارمزد پایین‌تر یا سرعت بالاتر) بهره‌مند شوند و نقدینگی و دارایی‌های خود را آزادانه بین زنجیره‌ها منتقل کنند. Wormhole همچنین از انتقال توکن‌های NFT و حتی پیام‌ها و داده‌های دلخواه نیز پشتیبانی می‌کند و از این جهت یک پروتکل همه‌کاره برای ارتباط بین زنجیره‌هاست.

مزایای Wormhole: از دیدگاه فنی، Wormhole چند ویژگی کلیدی دارد که آن را متمایز می‌کند: نخست غیرمتمرکز بودن شبکه نگهبانان که ریسک نقاط شکست مرکزی را کاهش می‌دهد. دوم سرعت و مقیاس‌پذیری مناسب؛ به عنوان مثال در پل زدن دارایی به سولانا یا شبکه‌های لایه‌۲، کاربران تأییدیه را در زمانی کوتاه دریافت می‌کنند. سوم انعطاف‌پذیری در پشتیبانی از انواع بلاکچین‌ها (هم زنجیره‌های سازگار با EVM، هم زنجیره‌های متفاوت مانند Solana با معماری SVM، زنجیره‌های مبتنی بر Cosmos و …). چهارم امنیت بالا به واسطه چندامضایی نگهبانان معتبر و اقدامات امنیتی مانند محدودسازی نرخ انتقال در شرایط مشکوک. به لطف این مزایا، Wormhole تاکنون توانسته میلیاردها دلار ارزش را به شکل ایمن بین زنجیره‌ها جابجا کند و به یکی از زیرساخت‌های اصلی دنیای دیفای مولتی‌چین تبدیل شود.

معرفی توکن $W و نقش آن در اکوسیستم Wormhole

هر پروتکل غیرمتمرکز بزرگی برای اداره شبکه و ایجاد انگیزه مشارکت، نیاز به یک توکن بومی دارد. پروتکل Wormhole نیز با عرضه توکن اختصاصی خود به نام $W در اوایل سال ۲۰۲۴، گام مهمی به سوی تمرکززدایی بیشتر برداشت. توکن W محور اصلی حاکمیت و مشارکت در اکوسیستم Wormhole است. در این بخش به مشخصات و کاربردهای این توکن می‌پردازیم:

مشخصات و توکنومیک $W: طبق اعلام رسمی، حداکثر عرضه (Max Supply) توکن W برابر ۱۰ میلیارد واحد تعیین شده است. در زمان راه‌اندازی اولیه (TGE)، حدود ۱٫۸ میلیارد واحد (معادل ۱۸٪ کل عرضه) به‌عنوان عرضه در گردش اولیه وارد بازار شد. بخش عظیمی از توکن‌ها (۸۲٪) در ابتدا قفل شدند و طبق برنامه زمان‌بندی طی ۴ سال بتدریج آزاد خواهند شد. توکن W در ابتدا روی شبکه سولانا و به صورت یک توکن SPL منتشر شده و سپس از طریق مکانیزم انتقال توکن بومی Wormhole (NTT) قابلیت انتقال به سایر شبکه‌ها (مانند نسخه ERC-20 روی اتریوم) را یافته است. به بیان ساده، W یک توکن مولتی‌چین است که می‌تواند در هر شبکه متصل به Wormhole جابجا شود.

نحوه توزیع و تخصیص: توکن‌های W برای تحقق اهداف بلندمدت پروژه میان شش بخش اصلی توزیع شده‌اند که عبارتند از:

• گره‌های نگهبان (Guardian Nodes): سهمی حدود ۵٫۱٪ (۵۱۰ میلیون واحد) به نودهای Guardian اختصاص یافته است تا این بازیگران کلیدی که امنیت شبکه را تأمین می‌کنند در موفقیت پروتکل سهیم باشند.
• جامعه و لانچ (Community & Launch): حدود ۱۷٪ (۱٫۷ میلیارد واحد) برای جامعه کاربران و برنامه‌های مرتبط با لانچ تخصیص یافته است. از این مقدار حدود ۱۱٪ کل عرضه در رویداد TGE آزاد شد که بخش عمده آن صرف ایردراپ اولیه به کاربران واجد شرایط گردید (جزئیات در بخش ایردراپ آمده است) و ۶٪ باقی‌مانده نیز چهار ماه پس از TGE آزاد گردید.
• مشارکت‌کنندگان هسته (Core Contributors): حدود ۱۲٪ (۱٫۲ میلیارد) به تیم‌ها و سازمان‌های اصلی توسعه‌دهنده Wormhole که در زمینه امنیت، مهندسی، توسعه محصول و رشد اکوسیستم فعالیت دارند اختصاص یافته است. این توکن‌ها کاملاً قفل بوده و طبق برنامه زمانی طولانی‌مدت آزاد می‌شوند.
• اکوسیستم و انکوباسیون (Ecosystem & Incubation): بزرگ‌ترین بخش یعنی ۳۱٪ (۳٫۱ میلیارد) برای حمایت از پروژه‌های اکوسیستم Wormhole، سرمایه‌گذاری در تیم‌های توسعه‌دهنده، برنامه‌های تشویقی جامعه و مواردی از این دست در نظر گرفته شده است. تنها ۵٪ از این بخش در ابتدا آزاد شد و باقی طی زمان طولانی آزاد خواهد شد.
• مشارکت‌کنندگان استراتژیک (Strategic Participants): حدود ۱۱٫۶٪ (۱٫۱۶ میلیارد) برای سرمایه‌گذاران خصوصی استراتژیک، صندوق‌ها و شرکای فنی که دید بلندمدت در حاکمیت شبکه دارند اختصاص یافته است. تمامی این مقدار نیز قفل اولیه داشته و بتدریج آزاد می‌شود.
• خزانه بنیاد (Foundation Treasury): نهایتاً ۲۳٫3٪ (۲٫۳۳ میلیارد) به خزانه بنیاد Wormhole تخصیص یافته است تا صرف تحقیقات، اعطای کمک‌هزینه (گرنت) به پروژه‌های اکوسیستم، حمایت از توسعه‌دهندگان و مخارج عملیاتی شبکه شود. تنها ۲٪ از این خزانه در ابتدا آزاد شده و باقی‌مانده به صورت خطی طی چند سال unlock می‌شود.

این ساختار توزیع نشان می‌دهد که تیم Wormhole تأکید زیادی بر توسعه بلندمدت و جامعه‌محور پروتکل دارد و بخش قابل توجهی از توکن‌ها به تدریج و در ازای مشارکت مفید آزاد می‌گردد. همچنین نهاد Wormhole Foundation مسئول مدیریت بخشی از منابع و هدایت پروژه به سمت غیرمتمرکز شدن کامل در آینده است.

کاربردها و نقش توکن W: توکن $W در اکوسیستم Wormhole چند نقش اساسی ایفا می‌کند:

• حاکمیت غیرمتمرکز (Governance): مهم‌ترین کاربرد W، مشارکت در حاکمیت پروتکل است. دارندگان توکن W می‌توانند در رای‌گیری‌ها و تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده Wormhole مشارکت کنند. برای مثال، افزودن یا حذف شبکه‌های بلاکچینی که Wormhole پشتیبانی می‌کند، به‌روزرسانی قراردادهای هوشمند بریج، تنظیم کارمزدهای پل، اضافه کردن نگهبانان جدید به شبکه و تغییر پارامترهای امنیتی مانند محدودیت نرخ انتقال – همگی مواردی هستند که از طریق رای حامله‌های W تصویب می‌شوند. به مرور زمان، Wormhole DAO شکل خواهد گرفت که کنترل بخش اعظم تصمیمات پروتکل را در دست جامعه کاربران قرار می‌دهد.
• استیکینگ و امنیت شبکه: طبق نقشه‌راه Wormhole، امکان استیک کردن توکن W توسط کاربران فراهم خواهد شد. استیکینگ W به امنیت شبکه کمک کرده و احتمالاً پاداش‌هایی نیز برای تأمین‌کنندگان امنیت (مثلاً اعتبارسنج‌ها یا نگهبانان) در نظر گرفته می‌شود. بر اساس برنامه اعلام‌شده، از ژوئن ۲۰۲۴ قابلیت استیکینگ W روی شبکه‌های اتریوم و برخی زنجیره‌های EVM (مانند آربیتروم، اپتیمیزم و بیس) فعال شده و تا پایان ۲۰۲۴ برنامه پاداش‌دهی استیکینگ (SRP) و استیک روی سولانا نیز راه‌اندازی شده است. در اوایل ۲۰۲۵ نیز DAO Wormhole با مکانیزم MultiGov به صورت رسمی آغاز به کار خواهد کرد.
• کاربردهای درون‌اکوسیستمی: توکن W ممکن است در آینده برای کاربردهای دیگری نیز به کار گرفته شود؛ از جمله تخفیف در کارمزدهای پل زدن دارایی، دسترسی به قابلیت‌های پیشرفته Wormhole یا تشویق کاربران فعال. همچنین بنیاد Wormhole می‌تواند از خزانه W برای مشوق‌های نقدینگی، تامین سرمایه پروژه‌های مولتی‌چین و گسترش کاربرد پروتکل استفاده کند. به طور خلاصه، W نه‌تنها یک توکن حاکمیتی بلکه ابزاری برای رشد و پایداری اکوسیستم Wormhole است.

داده‌های آن‌چین Wormhole؛ میزان استفاده از بریج

یکی از معیارهای موفقیت یک پروتکل بریج، داده‌های آن‌چین مربوط به حجم استفاده از آن است. Wormhole از لحاظ کاربری و حجم انتقالات، یکی از بزرگ‌ترین پل‌های میان‌زنجیره‌ای در دنیای کریپتو محسوب می‌شود. در این بخش به برخی آمار و ارقام کلیدی شبکه Wormhole نگاهی می‌اندازیم:

• حجم کل پیام‌ها و تراکنش‌ها: همان‌طور که در مقدمه اشاره شد، شبکه Wormhole تاکنون بیش از ۱ میلیارد پیام مولتی‌چین را پردازش کرده است. هر پیام می‌تواند نمایانگر یک انتقال دارایی یا اطلاعات بین دو بلاکچین باشد. این رقم چشمگیر نشان‌دهنده پذیرش گسترده Wormhole توسط پروژه‌ها و کاربران متعدد است.
• تعداد کاربران و برنامه‌ها: Wormhole زیربنای بیش از ۲۰۰ اپلیکیشن چندزنجیره‌ای است و تا کنون صدها هزار کاربر از آن برای جابجایی دارایی‌های خود استفاده کرده‌اند. طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ با رونق دیفای و NFTهای مولتی‌چین، تعداد کاربران Wormhole رشد قابل‌توجهی داشت و این روند صعودی با راه‌اندازی توکن W و برنامه‌های تشویقی جدید نیز ادامه یافته است.
• حجم دلاری انتقالات: برآورد می‌شود که میلیاردها دلار ارزش از طریق Wormhole میان شبکه‌ها منتقل شده است. برای نمونه، فقط در شبکه سولانا بیش از ۷٫۳ میلیارد دلار دارایی به طور تاریخچه‌ای از سایر زنجیره‌ها به سولانا بریج شده که Wormhole سهم عمده این انتقالات را به خود اختصاص داده است. بر اساس گزارش‌ها، USDC بیشترین دارایی منتقل‌شده به سولانا از طریق Wormhole بوده است (حدود ۳٫۹ میلیارد دلار ورودی) و پس از آن ETH و SOL در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این آمار نشان می‌دهد که استیبل‌کوین‌ها و رمزارزهای مطرح، موارد استفاده اصلی بریج بوده‌اند.
• روند رشد اخیر: در سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵، با رونق دوباره بازار کریپتو، حجم ماهانه بریج Wormhole نیز افزایش چشمگیری پیدا کرد. مثلاً حجم بریج به سولانا که در اوایل ۲۰۲۴ نسبتاً پایین بود، از نوامبر ۲۰۲۴ جهش کرد و طی سه ماه بیش از ۶ میلیارد دلار ورودی ثبت شد. این رشد ۱۱۴٪ حجمی در یک سال، حاکی از اعتماد مجدد کاربران به پل‌های میان‌زنجیره‌ای و کاربردی بودن Wormhole در انتقال نقدینگی بین اکوسیستم‌ها است.
• مقایسه با رقبا: Wormhole در کنار پروتکل‌هایی نظیر LayerZero، Axelar و چند بریج مطرح دیگر، جزو شریان‌های اصلی نقدینگی بین زنجیره‌ها محسوب می‌شود. هرچند پس از رخدادهایی مانند هک Wormhole در ۲۰۲۲ و ظهور رقبای جدید، سهم نسبی Wormhole در بازار بریج‌ها دچار نوسان شد، اما تیم Wormhole با افزایش امنیت (جبران خسارت هک توسط سرمایه‌گذارانی نظیر Jump) و تمرکز بر غیرمتمرکزسازی بیشتر، توانست اعتماد را بازیابد. هنوز هم Wormhole از نظر مجموع حجم انتقال‌یافته یکی از بزرگ‌ترین‌هاست و به عنوان مثال همانطور که ذکر شد در اکوسیستم سولانا پیشتاز حجم انتقالات بوده است.

به طور خلاصه، داده‌های آن‌چین نشان می‌دهد Wormhole یک زیرساخت حیاتی برای دنیای مولتی‌چین است و کاربران و پروژه‌ها در مقیاس گسترده به آن اتکا دارند. این آمارها همچنین اهمیت ایمنی و تداوم خدمات Wormhole را برجسته می‌کند، چرا که هر گونه اختلال یا ضعف در چنین پل بزرگی می‌تواند بر بخش قابل توجهی از اکوسیستم کریپتو اثر بگذارد.

آموزش گام‌به‌گام استفاده از بریج Wormhole

یکی از اهداف این مقاله، ارائه یک راهنمای عملی برای استفاده از بریج Wormhole است تا حتی کاربران مبتدی نیز بتوانند دارایی‌های خود را بین شبکه‌های مختلف منتقل کنند. در ادامه، مراحل انتقال یک توکن از یک شبکه به شبکه دیگر از طریق پلتفرم Wormhole (پورتال بریج) به صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است. توجه داشته باشید که برای انجام این کار، شما به یک کیف‌پول سازگار (مثلاً متامسک برای شبکه‌های اتریومی یا فانتوم برای سولانا) و مقداری کارمزد در هر دو شبکه مبدا و مقصد نیاز دارید.

مرحله ۱: اتصال کیف‌پول به پل Wormhole. ابتدا به وب‌سایت Portal Token Bridge که رابط کاربری رسمی Wormhole برای انتقال توکن‌هاست مراجعه کنید (آدرس: portalbridge.com). در صفحه اصلی بریج، گزینه‌ای برای اتصال کیف پول (Connect Wallet) مشاهده می‌شود. روی آن کلیک کنید و کیف پول خود را به شبکه مبدا مورد نظرتان متصل نمایید. برای شبکه‌های مبتنی بر EVM (اتریوم و سایر زنجیره‌های سازگار)، استفاده از افزونه MetaMask در مرورگر توصیه می‌شود. هنگام اتصال، بریج Wormhole به طور خودکار شبکه کیف‌پول شما را تشخیص می‌دهد و در صورت نیاز شبکه را به مبدا انتخابی تنظیم می‌کند. نکته: اطمینان حاصل کنید که در کیف پول خود مقداری از کوین اصلی شبکه مبدا (مثلاً اتر برای اتریوم یا SOL برای سولانا) جهت پرداخت کارمزد تراکنش داشته باشید.

مرحله ۲: انتخاب شبکه مبدا و مقصد. پس از اتصال کیف پول، باید مشخص کنید می‌خواهید دارایی را از کدام بلاکچین به کدام بلاکچین منتقل کنید. در رابط کاربری پورتال Wormhole، دو منوی کشویی برای انتخاب Source Chain (زنجیره مبدا) و Target Chain (زنجیره مقصد) وجود دارد. از منوی اول شبکه‌ای که دارایی فعلی شما روی آن قرار دارد (مثلاً Ethereum) و از منوی دوم شبکه هدف که می‌خواهید دارایی به آن منتقل شود (مثلاً Solana) را انتخاب کنید. Wormhole طیف گسترده‌ای از شبکه‌ها را پشتیبانی می‌کند؛ برای مثال می‌توانید از اتریوم به سولانا، از بایننس‌چین به پالیگان، از آربیتروم به آپتوس و ترکیب‌های متعدد دیگر پل بزنید. پس از انتخاب شبکه‌ها، چند ثانیه صبر کنید تا قراردادهای Wormhole روی هر دو شبکه مرتبط شده و آماده انتقال شوند.

مرحله ۳: انتخاب توکن و مقدار انتقال. اکنون باید دارایی مورد نظر برای انتقال را انتخاب کنید. در بخش Token یا Asset رابط Wormhole، یک منوی انتخاب توکن موجود است که لیستی از توکن‌های قابل پشتیبانی روی شبکه مبدا را نشان می‌دهد (مانند ETH, USDC, WBTC و … بسته به شبکه). توکن مورد نظر خود (برای مثال USDC) را انتخاب کرده و سپس مقدار (Amount) مورد نظر برای انتقال را وارد کنید. اگر توکن انتخابی برای اولین بار است که از طریق Wormhole منتقل می‌شود، ممکن است نیاز به تأیید (Approve) قرارداد آن توکن در کیف‌پول خود داشته باشید؛ پنجره‌ای ظاهر می‌شود و از شما می‌خواهد انتقال توکن را تأیید کنید (این مرحله برای اجازه دسترسی بریج به توکن شماست). پس از Approve (و پرداخت کارمزد مختصر مربوط به آن)، می‌توانید دکمه Transfer یا Next را برای ادامه فرآیند پل زدن بزنید.

مرحله ۴: تأیید انتقال و طی شدن فرآیند بریج. پس از زدن دکمه انتقال، Wormhole جزئیات تراکنش را به شما نشان می‌دهد و از شما می‌خواهد که انتقال را نهایی کنید. در این مرحله، پنجره‌ای با عنوان “Are you sure?” ظاهر می‌شود که خلاصه‌ای از عملیات را نمایش می‌دهد – شامل شبکه مبدا و مقصد، نوع و مقدار توکن و آدرس مقصد که توکن‌ها به آن خواهند رسید. در این مثال، کاربر قصد انتقال مقدار مشخصی SOL از شبکه سولانا به اتر (نسخه SOL روی اتریوم) را دارد. این پنجره هشدار می‌دهد که توکن دریافتی در مقصد به صورت توکن رپد (Wrapped Token) خواهد بود و برای تبدیل به دارایی بومی باید در صورت نیاز در صرافی‌های غیرمتمرکز مبادله شود. اگر اطلاعات نمایش‌داده‌شده صحیح است، روی گزینه Confirm (تأیید) کلیک کنید. پس از تأیید کاربر، تراکنش در شبکه مبدا ارسال می‌شود و باید منتظر بمانید تا تراکنش در زنجیره مبدا نهایی (Finalize) شود. Wormhole برای اطمینان از قطعی بودن تراکنش، معمولاً چند بلاک تأییدیه در زنجیره مبدا صبر می‌کند (برای مثال در اتریوم ممکن است ۱۲ تأییدیه). پس از کافی‌شدن تأییدیه‌ها، نگهبانان Wormhole یک پیام تأیید (VAA) صادر می‌کنند که آماده انتشار در شبکه مقصد است.

مرحله ۵: ادعا (Redeem) و دریافت توکن در شبکه مقصد. زمانی که پیام تأییدیه به شبکه مقصد رسید، رابط Wormhole به شما امکان Claim یا Redeem توکن در شبکه مقصد را می‌دهد. در این مرحله لازم است کیف پول خود را به شبکه مقصد سوئیچ کنید (مثلاً شبکه سولانا را در کیف پول فانتوم باز کنید یا شبکه اتریوم را در متامسک انتخاب کنید) و سپس دکمه Redeem را بزنید. با این کار، قرارداد Wormhole در شبکه مقصد توکن‌های رپد معادل را به آدرس شما صادر (مینت) یا آزاد می‌کند. ممکن است کیف پول شما یک یا دو بار برای تأیید این تراکنش مقصد از شما امضا بخواهد (مثلاً در سولانا نیاز به چند تأیید پشت‌سرهم است). پس از ارسال تراکنش Claim روی شبکه مقصد، کمی صبر کنید تا این تراکنش نیز نهایی شود.

مرحله ۶: تکمیل انتقال و بررسی نهایی. پس از موفقیت‌آمیز بودن ردیم، پیغام موفقیت در رابط Wormhole نمایش داده می‌شود. شما اکنون دارایی خود را بر روی شبکه مقصد در کیف پولتان دریافت کرده‌اید. برای اطمینان، می‌توانید روی گزینه‌هایی مانند View on Explorer کلیک کنید تا جزئیات تراکنش را در مرورگر بلاکچین مشاهده کنید (مثلاً Etherscan یا Solscan). همچنین Wormhole معمولاً گزینه Add to Wallet را ارائه می‌دهد تا توکن رپد جدید را به لیست توکن‌های کیف پول خود اضافه کنید. در تصویر زیر، نمایی از مرحله پایانی یک انتقال در رابط Wormhole نشان داده شده است که موفقیت عملیات و جزئیات تراکنش در مرحله ارسال و دریافت را نمایش می‌دهد. در این مثال، کاربر مقدار معینی SOL را از سولانا به اتریوم منتقل کرده و پیام “Success!” به همراه کلید تراکنش‌های هر دو زنجیره دیده می‌شود. اکنون با کلیک بر دکمه “Transfer More Tokens!” می‌توانید در صورت نیاز انتقال دیگری را آغاز کنید.

تبریک! شما با موفقیت یک دارایی را از طریق Wormhole بین دو بلاکچین جا‌به‌جا کردید. روند کلی بریج در سایر شبکه‌ها نیز کمابیش مشابه همین مثال است. همواره به یاد داشته باشید که کارمزدهای هر دو شبکه را در نظر بگیرید و قبل از تأیید نهایی، جزئیات (شبکه‌ها، آدرس مقصد، نوع توکن و مقدار) را با دقت بررسی کنید. در صورت بروز مشکل، Wormhole یک بخش Help و FAQ در وب‌سایت خود دارد و همچنین کاوشگر Wormholescan امکان پیگیری وضعیت تراکنش‌های بین‌زنجیره‌ای را به شما می‌دهد.

مرور ایردراپ‌های Wormhole و شرایط دریافت آنها

یکی از رویدادهای مهم پیرامون پروتکل Wormhole، ایردراپ توکن $W به کاربران اولیه و فعال این اکوسیستم بود. هدف از این ایردراپ، توزیع گسترده توکن حاکمیتی W بین کاربرانی بود که بیشترین مشارکت را در اکوسیستم Wormhole داشته‌اند، تا بدین ترتیب حاکمیت شبکه از همان آغاز غیرمتمرکز و جامعه‌محور باشد. در این بخش نگاهی می‌اندازیم به جزئیات ایردراپ Wormhole، مشمولین آن و نحوه بررسی واجد شرایط بودن.

ایردراپ اولیه $W: تیم Wormhole پیش از راه‌اندازی رسمی توکن W یک Snapshot از تمام آدرس‌های کاربری که با پروتکل تعامل داشته‌اند تهیه کرد. این اسنپ‌شات که تاریخ دقیق آن به صورت عمومی اعلام نشد (اما قبل از فوریه ۲۰۲۴ گرفته شده بود)، مبنای شناسایی کیف‌پول‌های واجد شرایط برای ایردراپ قرار گرفت. طبق اطلاعات منتشرشده، حدود ۶٫۷۵٪ از کل عرضه توکن W (معادل ۶۷۴٫۸ میلیون واحد) به این ایردراپ اختصاص یافت که بین بیش از ۴۰۰,۰۰۰ کیف‌پول توزیع گردید. این تعداد قابل توجه دریافت‌کنندگان، نشان‌دهنده گستردگی کاربرانی است که طی سال‌های گذشته به نوعی با Wormhole و پل‌های متکی بر آن تعامل داشته‌اند.

مشمولین و معیارهای واجد شرایط بودن: ایردراپ Wormhole شامل دو دسته کلی از افراد بود: کاربران آنچین فعال و اعضای کامیونیتی Wormhole. از مجموع حدود ۶۷۵ میلیون واحد تخصیص‌یافته، تقریباً ۵۴۹ میلیون W به کاربرانی تعلق گرفت که در اپلیکیشن‌ها و بریج‌های اکوسیستم Wormhole در بیش از ۳۰ بلاکچین فعالیت آنچین داشته‌اند. این شامل کاربرانی می‌شد که مثلاً از پل Portal یا برنامه‌های مولتی‌چین ساخته‌شده روی Wormhole (مثل پل‌های صرافی‌های غیرمتمرکز) استفاده کرده بودند. همچنین توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های Wormhole و پروژه‌های ساخته‌شده روی آن نیز در این بخش سهیم بودند. حدود ۱۲۹ میلیون W باقی‌مانده نیز به کاربران جامعه اختصاص یافت؛ از جمله اعضای فعال دیسکورد Wormhole، برخی جوامع NFT همکار، اعضای کامیونیتی پروژه Monad و حتی ۱۰,۰۰۰ نفر از برترین استیک‌کنندگان توکن PYTH (یکی از پروژه‌های اوراکل مرتبط). این تخصیص نشان می‌دهد که Wormhole صرفاً به کاربران فنی آنچین بسنده نکرده و نقش‌آفرینان اجتماعی اکوسیستم را نیز پاداش داده است.

معیار انتخاب مشمولین بر اساس میزان و مدت فعالیت بوده است. به این معنا که کاربرانی که زودتر به استفاده از Wormhole روی آوردند، حجم بیشتری دارایی را منتقل کرده بودند و به طور مداوم طی سال‌های عمر پروتکل از آن استفاده کرده بودند، در اولویت بالاتری برای سهم ایردراپ قرار گرفتند. همچنین اقدامات ضدهزینه (Anti-Sybil) اتخاذ شد تا افراد نتوانند با ساخت کیف‌پول‌های متعدد و انجام تراکنش‌های جزئی، سهم بیشتری مطالبه کنند. در مجموع، این ایردراپ به عنوان پاداشی برای کاربران وفادار و توسعه‌دهندگان اکوسیستم Wormhole طراحی شده بود.

نحوه دریافت ایردراپ: پس از اعلام این برنامه، وب‌سایت رسمی Wormhole یک ابزار بررسی واجدشرایط بودن منتشر کرد که کاربران می‌توانستند با اتصال کیف پول خود، وضعیت مشمول بودنشان را بررسی کنند. کسانی که واجد شرایط بودند، قادر بودند در تاریخ تعیین‌شده (پس از TGE در آوریل ۲۰۲۴) با مراجعه به صفحه claim مخصوص، توکن‌های W تخصیصی خود را در شبکه سولانا دریافت کنند. این توکن‌ها از ابتدا در کیف‌پول کاربران قابل انتقال و استفاده بوده و بسیاری از صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز بلافاصله پس از لانچ، معاملات توکن W را آغاز کردند. به عنوان مثال صرافی‌های معتبری چون بایننس، Gate.io، OKX و … و همچنین DEXهایی مانند یونی‌سوآپ و سوشی‌سوآپ امکان معامله W را فراهم نمودند. بنابراین کاربرانی که ایردراپ دریافت کرده بودند، توانستند به سرعت نسبت به نگهداری یا فروش آن تصمیم‌گیری کنند.

ایردراپ‌های دیگر: تا زمان نگارش این مقاله، ایردراپ اصلی Wormhole همان توزیع اولیه توکن W بوده است. اما ممکن است در آینده برنامه‌های تشویقی یا ایردراپ‌های کوچکتری مثلاً برای استیک‌کنندگان W یا شرکت‌کنندگان در رای‌گیری‌های DAO انجام شود. همچنین کاربران جدیدی که اکنون به استفاده از Wormhole می‌پردازند، می‌توانند امیدوار باشند در برنامه‌های احتمالی آتی (در صورت تصمیم DAO برای توزیع بیشتر) سهیم شوند. به طور کلی، نحوه توزیع اولیه W نشان داد که فعالیت مستمر در اکوسیستم بهترین راه برای کسب پاداش از پروژه‌هایی نظیر Wormhole است.

مزایا و کاربردهای Wormhole برای کاربران ایرانی

با توجه به وضعیت خاص کاربران ایرانی در حوزه ارزهای دیجیتال – از مشکلات دسترسی به صرافی‌های متمرکز خارجی گرفته تا هزینه‌های بالای تراکنش در برخی شبکه‌ها – استفاده از پل‌های میان‌زنجیره‌ای مانند Wormhole می‌تواند راهگشا باشد. در این قسمت، به برخی مزایای مهم Wormhole برای کاربران ایرانی اشاره می‌کنیم:

• دور زدن محدودیت‌های صرافی‌های متمرکز: بسیاری از صرافی‌های بین‌المللی به‌دلیل تحریم‌ها یا قوانین داخلی، به کاربران مقیم ایران خدمات کامل ارائه نمی‌دهند. حتی اگر دسترسی محدود داشته باشند، خطر مسدودشدن حساب یا دارایی برای ایرانیان وجود دارد. Wormhole به عنوان یک بریج غیرمتمرکز، هیچگونه نیاز به احراز هویت یا KYC ندارد و همه افراد تنها با داشتن یک کیف‌پول می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند. فرض کنید شما مقداری تتر (USDT) روی شبکه ترون یا بایننس‌چین دارید و می‌خواهید آن را به شبکه اتریوم منتقل کنید تا در یک پلتفرم دیفای سرمایه‌گذاری کنید؛ به‌جای آنکه مجبور شوید در یک صرافی متمرکز اکانت بسازید و با مشکلات احراز هویت روبرو شوید، می‌توانید مستقیماً از Wormhole برای جابجایی USDT بین این شبکه‌ها استفاده کنید. به بیان دیگر، Wormhole نوعی آزادی عمل به کاربران ایرانی می‌دهد تا بدون واسطه‌های محدودکننده، دارایی‌هایشان را مدیریت کنند.
• کاهش هزینه‌های انتقال و کارمزد: کارمزد شبکه‌هایی مانند اتریوم می‌تواند بسیار بالا باشد و برای کاربری که می‌خواهد دارایی خود را بین شبکه‌ها حرکت دهد، استفاده از صرافی ممکن است دو بار پرداخت کارمزد برداشت و واریز را به همراه داشته باشد. در مقابل، پل Wormhole به شما اجازه می‌دهد با یک بار پرداخت کارمزد در مبدا و مقصد (که در بسیاری از شبکه‌ها ناچیز است) دارایی را منتقل کنید. علاوه بر این، اگر دارایی را به شبکه‌ای با کارمزد پایین‌تر منتقل کنید، می‌توانید در ادامه تراکنش‌های ارزان‌تری داشته باشید. برای مثال، انتقال یک توکن از اتریوم به سولانا از طریق Wormhole ممکن است در مجموع هزینه کمتری نسبت به فروش آن در صرافی و خرید مجدد در شبکه مقصد داشته باشد. همچنین Wormhole خود تلاش می‌کند تا هزینه خدماتش را حداقل نگه دارد و عمده هزینه مربوط به گس شبکه‌ها است، نه کارمزد اضافی. بنابراین، برای کاربر ایرانی که به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌هاست، بریج کردن دارایی‌ها یک گزینه جذاب محسوب می‌شود.
• سرعت بالا در جابجایی سرمایه: فرآیند نقد کردن دارایی در صرافی‌های متمرکز و انتقال پول ممکن است زمان‌بر باشد (به خصوص با محدودیت‌های بانکی). اما در Wormhole، انتقال میان‌زنجیره‌ای معمولاً طی چند دقیقه تا حداکثر چند ساعت انجام می‌شود (بسته به زمان نهایی شدن بلاکچین‌ها). برای کاربری که می‌خواهد سریع از فرصت‌های آربیتراژ بین دو شبکه استفاده کند یا سرمایه‌اش را سریعا به یک پلتفرم دیفای در شبکه دیگر برساند، این سرعت عمل بسیار کلیدی است. مثلاً اگر فرصتی برای ییلد فارمینگ با سود بالا بر روی شبکه آوالانچ مشاهده کردید ولی دارایی شما روی اتریوم است، می‌توانید با Wormhole در زمانی کوتاه دارایی را به آوالانچ منتقل کرده و از فرصت بهره‌مند شوید.
• عدم نیاز به تبدیل به ارز فیات: بسیاری از کاربران ایرانی به دلیل مشکلات تبدیل ریال و دلار، ترجیح می‌دهند سرمایه‌ی رمزارزی خود را بین پروژه‌ها و شبکه‌های مختلف بچرخانند تا اینکه آن را نقد کنند. Wormhole این امکان را فراهم می‌کند که بدون نیاز به خروج به فیات، از یک رمزارز روی یک شبکه به همان رمزارز یا رمزارز دیگر روی شبکه‌ای متفاوت جابه‌جا شوید. برای مثال، می‌توانید تتر روی ترون را مستقیماً به تتر روی پالیگان یا اتریوم تبدیل کنید (از طریق بریج، که در عمل معادل swap شبکه است)، بدون اینکه لازم باشد تتر را به ریال یا دلار تبدیل کرده و مجدداً بخرید. این برای کاربرانی که در ایران هستند و دسترسی مستقیم بانکی بین‌المللی ندارند یک مزیت بزرگ است.
• گسترش فرصت‌های سرمایه‌گذاری: با در اختیار داشتن یک پل مولتی‌چین، کاربران ایرانی می‌توانند در پروژه‌ها و پلتفرم‌های متنوع‌تری مشارکت کنند. به عنوان مثال، ممکن است توکنی فقط روی شبکه سولانا موجود باشد؛ یک کاربر مقیم ایران با استفاده از Wormhole می‌تواند مقداری از دارایی خود را به سولانا منتقل کرده، در آن پروژه سرمایه‌گذاری کند یا NFTهای آن اکوسیستم را خریداری کند و هر زمان نیاز بود دوباره سرمایه خود را به شبکه اصلی‌اش برگرداند. این انعطاف‌پذیری در دسترسی به اکوسیستم‌های مختلف به کاربران کمک می‌کند افق سرمایه‌گذاری خود را جهانی‌تر کنند و محدود به چند صرافی خاص نباشند.

در کنار این مزایا، کاربران باید نکات احتیاطی را نیز مدنظر داشته باشند؛ از جمله اینکه همیشه از صحت آدرس‌های مقصد اطمینان حاصل کنند، نسبت به پروژه‌های جدید و احتمال ریسک‌های امنیتی آگاه باشند (مثلاً Wormhole در اوایل ۲۰۲۲ هک شد که البته خسارت کاربران جبران گردید)، و برای مبالغ سنگین ترجیحاً انتقال را در چند تراکنش کوچک تست کنند. اما در مجموع، Wormhole برای کاربران ایرانی دریچه‌ای به دنیای دیفای بدون مرز فراهم کرده است که می‌توانند بدون دغدغه تحریم و با هزینه معقول، از فرصت‌های دنیای کریپتو بهره‌مند شوند.

جمع‌بندی

پروتکل Wormhole را می‌توان یکی از ستون‌های اصلی دنیای مولتی‌چین دانست که با فراهم کردن امکان ارتباط و انتقال ارزش بین شبکه‌های مختلف، به رویای یکپارچگی وب۳ جامه عمل پوشانده است. در این مقاله دیدیم که Wormhole چگونه با معماری مبتکرانه خود، شبکه‌های متعدد را به هم متصل کرده و با معرفی توکن $W مسیر خود را به سوی حاکمیت جامعه‌محور و توسعه پایدار هموار نموده است. توکن W نقشی فراتر از یک دارایی ساده دارد و قرار است نیروی محرکه مشارکت‌کنندگان در اداره آینده این پروتکل باشد.

داده‌های آن‌چین نشان از مقیاس چشمگیر استفاده از Wormhole دارد؛ میلیاردها دلار دارایی و میلیون‌ها تراکنش که از طریق این بریج میان شبکه‌ها مبادله شده‌اند حاکی از اهمیت آن در اکوسیستم ارزهای دیجیتال است. با این حال، حفظ امنیت و اعتماد کاربران نیز چالشی مستمر برای تیم Wormhole خواهد بود تا اتفاقاتی نظیر حمله‌ها و رقابت پروتکل‌های دیگر را به خوبی مدیریت کند.

برای کاربران، Wormhole دریچه‌ای است به دنیایی که در آن مرز بین بلاکچین‌ها محو می‌شود. چه یک کاربر مبتدی که بخواهد برای اولین بار توکن‌های خود را به شبکه‌ای ارزان‌تر منتقل کند، و چه یک کاربر حرفه‌ای که به دنبال استراتژی‌های آربیتراژ بین‌زنجیره‌ای است، Wormhole ابزار ارزشمندی در اختیارشان قرار می‌دهد. به ویژه برای کاربران ایرانی، این پروتکل فرصتی فراهم کرده تا بتوانند علی‌رغم محدودیت‌های موجود، از امکانات دیفای و کریپتوی جهانی بهره‌مند شوند و سرمایه‌های خود را آزادانه جابجا کنند.

در پایان، Wormhole با شعار اتصال جهان‌های بلاکچینی مختلف، همچنان در حال توسعه و تکامل است. اگر قصد استفاده از آن را دارید، حتماً اطلاعات خود را به‌روز نگه دارید، نکات امنیتی را رعایت کنید و از منابع رسمی Wormhole برای پیگیری اخبار، راهنماها و تصمیمات حاکمیتی کمک بگیرید. امید است این مقاله توانسته باشد تصویری جامع از Wormhole و توکن $W ارائه دهد و برای تمامی مخاطبان – از مبتدی تا حرفه‌ای – مفید واقع شود. آینده از آن پروتکل‌های مولتی‌چین است و Wormhole یکی از پیشتازان این عرصه به شمار می‌رود.

سوالات متداول