رمزپول یکی از مفاهیمی است که در قانون جدید بانک مرکزی که به تازگی ابلاغ شده است، برای اولین بار در قوانین کشور مورد توجه قرار گرفته است. اما این تعریف چقدر شامل و دقیق است و چه تفاوتی با رمزارز دارد؟
همچنین بانک مرکزی چه وظایف و اختیاراتی در زمینه رمزپول‌ها دارد و چه تأثیری بر روی کسب‌وکارهای فعال در این حوزه خواهد داشت؟ در این مقاله به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
رمزپول چیست و چه تفاوتی با رمزارز دارد؟
بند «ض» ماده ۲ قانون بانک مرکزی رمزپول را به این شکل تعریف کرده است:
رمزپول: نوعی پول رقومی (دیجیتال) رمزنگاری شده است که در بستر پایگاه داده اشتراکی به‌صورت متمرکز (با محوریت بانک مرکزی) یا غیرمتمرکز ایجاد و به‌صورت غیرمتمرکز مبادله می‌شود.
این تعریف دو ویژگی مهم رمزپول را مشخص می‌کند: اول اینکه رمزپول یک نوع پول رقومی است که با استفاده از رمزنگاری امنیت آن را تضمین می‌کند. دوم اینکه رمزپول در یک بستر پایگاه داده اشتراکی که می‌تواند متمرکز یا غیرمتمرکز باشد، ذخیره و انتقال می‌یابد.
اما این تعریف چه تفاوتی با رمزارز دارد؟
رمزارز یک نوع خاص از رمزپول است که بر اساس یک الگوریتم ریاضی و قوانین مشخصی که در بلاک‌چین ثبت شده‌اند، تولید و مدیریت می‌شود. رمزارزها معمولاً غیرمتمرکز هستند و بدون نیاز به نهادی مانند بانک مرکزی یا دولت، می‌توانند مبادله شوند. مثال‌هایی از رمزارزهای معروف بیت‌کوین، اتریوم، دوج‌کوین و غیره هستند.
بنابراین می‌توان گفت که رمزپول یک مفهوم کلی‌تر از رمزارز است و شامل هر نوع پول رقومی رمزنگاری شده‌ای است که در یک پایگاه داده اشتراکی قابل دسترسی و مبادله است. اما رمزارز یک نوع خاص از رمزپول است که بر اساس بلاک‌چین و الگوریتم‌های ریاضی تعریف و کنترل می‌شود.
بانک مرکزی چه نقشی در زمینه رمزپول‌ها دارد؟
قانون بانک مرکزی بانک مرکزی را به‌عنوان مسئول تنظیم‌گری و نظارت بر حوزه رمزپول‌ها معرفی کرده است. بر اساس این قانون، بانک مرکزی وظایف و اختیارات زیر را در این زمینه دارد:
- تصمیم‌گیری در خصوص جواز یا عدم جواز نگهداری و مبادله انواع رمزپول در چهارچوب قانون
- ایجاد و توسعه بازار‌های متشکل ارز و رمزپول‌های مجاز
- انحصاری ابلاغ دستورالعمل‌های مورد نیاز در حوزه نظام‌های پرداخت، فناوری‌های نوین مالی مرتبط با ابزار‌های پرداخت و رمزپول
- نظارت بر نهاد‌های فعال در زمینه نظام‌های پرداخت، فناوری‌های نوین مالی و رمزپول
کلام پایانی
این قوانین نشان می‌دهد که بانک مرکزی قصد دارد که نقش فعالی در تنظیم و کنترل بازار رمزپول‌ها ایفا کند و از طریق صدور مجوز، ابلاغ دستورالعمل و نظارت بر نهاد‌های فعال در این حوزه، امنیت و شفافیت آن را تضمین کند. اما این قوانین همچنان ابهاماتی را به وجود آورده‌اند که نیاز به روشن‌شدن دارند. مثلاً:
- تعریف قانون‌گذار از رمزپول شامل رمزارزهایی مانند بیت کوین هم می‌شود یا خیر؟ آیا رمزپول‌ها به‌عنوان «پول» یا «دارایی» شناسایی می‌شوند؟
- آیا تداخلی در تعریف مسئولیت‌های بانک مرکزی و وزارت اقتصاد شکل گرفته است یا خیر؟ کدام نهاد متولی طراحی نظام رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهانی است؟
- بر اساس چه معیارهایی بانک مرکزی تصمیم‌گیری در خصوص جواز یا عدم جواز نگهداری و مبادله انواع رمزپول می‌کند؟ چه نهاد‌هایی در حوزه رمزپول‌ها فعالیت می‌کنند و چگونه می‌توانند از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند؟
سوالات پرتکرار