بی شک همه مردم، مخصوصاً کاربران حوزه ارز دیجیتال، اسم و ماهیت بلاک چین را می دانند و می شناسند. مقالاتی را در رابطه با مزایای این بستر به خدمت شما عزیزان ارائه داده ایم. به نسبت سیستم های سنتی، به قدری این بستر قابلیت و مزایا دارد که نمی توان به سادگی از آن گذر کرد. در این مقاله تیم توکن باز قصد دارد به مقوله امور مالی غیر متمرکز یا همان DeFi بپردازید. پس با ما همراه باشید.
مفاهیم کلی:
- دیفای (DeFi) چیست؟
- کاربردهای DeFi
- چالش‌های پیش روی دیفای
- محبوب ترین برنامه‌های دیفای
- چگونگی درآمدزایی از طریق دیفای
- امنیت در سرمایه گذاری دیفای وجود دارد؟
دیفای (DeFi) چیست؟
لفظ یا کلمه ی دیفای از ادغام واژه ی انگلیسی Decentralized Finance اتخاذ شده که به معنی امور مالی غیرمتمرکز می باشد. این لفظ، صرفاً جهت توصیف هر نوع خدمات مالی غیرمتمرکز، از رمز ارزها گرفته تا بلاک چین، کاربرد دارد که مقصود اصلی آن، حذف واسطه های گوناگون در معامله های دنیای رمز ارزهاست.
پس می توان اینگونه بیان کرد که دیفای مجموعه ای از برنامه‌های کاربردی است که در راستای انجام امور مالی غیرمتمرکز به کمک سرمایه‌گذاران می آید تا آنان بتوانند دسترسی بهتری به سرمایه‌ها و دارایی های خود داشته باشند.
کاربردهای DeFi
باید بدانیم امور مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای، هم اکنون گام های نخست پیشرفت را بر می دارد و هنوز به شکوفایی کامل نرسیده است. اما با این حال، بر مبنای خصوصیت و پتانسیل‌های درونی یا ذاتی این اکوسیستم، قادر خواهیم بود تا به ارزیابی کاربردها و عملکردهایش در آینده ای نه چندان دور بپردازیم. معطوف شدن به این خصیصه ها موجب جذابیت بیشتر دیفای برای اشخاص، نهادها و … شده است و توسعه ی آن به سرعت انجام می شود.
سهولت وام دهی و استقراض
یکی از جاذبه ها و محبوبترین پروتکل پروژه بستر دیفای، وام‌دهی می باشد. برای وام‌دهی شفاف، در قیاس با سیستم‌های اعتباری سنتی که در حال حاضر استفاده می شوند، قادر خواهیم بود مزایای گوناگونی را برای آن برشماریم. به عنوان مثال می توان، به توافق فوری و بی دردسر، عدم نیاز به ضامن یا چک های اعتباری و همچنین بهره وری از سایر دارایی‌ها و اندوخته های دیجیتال تحت عنوان وثیقه، نام برد. فرض کنید اندوخته ی اتریوم شما، به وثیقه‌ای برای اخذ وام در قالب یک رمز ارز دیگر مبدل شود!
ضمن آنکه باید بدانیم سیستم های ارائه دهنده ی وام بر بستر Block chain عمومی سوار شده و تمامی مراحل اعتمادسازی لازم برای کاربران توسط کلید‌های دیجیتالی تامین خواهد شد، در نتیجه مستلزم به ارائه مدارک ادله های خاص، برای جلب اعتماد کاربران نخواهد بود.
توسعه و بهبود خدمات بانکی
بر مبنای تعریف، برنامه‌های پروتکل و اکوسیستم DeFi در گروه سرویس‌های مالی جای گرفته‌اند. به همین جهت خدمات بانکی و پولی، از جمله زمینه‌های کاربردی را می توان به این اکوسیستم اطلاق و قلمداد کرد. این سرویس‌ها مانند صادر کردن استیبل کوین‌ها ، رهن و بیمه می باشند.
با در نظر گرفتن وضعیت فعلی تکنولوژی عنوان شده، نیاز وافر و شدیدی به وجود رمز ارزهای با ثبات، احساس می‌شود. این رمز ارزها عموماً به صورت یک به یک از طریق اندوخته های دنیای واقعی حمایت و پشتیبانی می‌شوند.
با علم به این مبحث که قیمت رمز ارزها با نوسان نسبتاً شدید همراه است، استیبل کوین های الکترونیکی همانند تتر تحت عنوان پول نقد( از نوع رمزنگاری شده) در خرید و فروش های روزمره مورد بهره وری قرار می گیرند. لازم است بدانیم نکته مهم درباره این دارایی (استیبل کوین)، عدم نظارت هیچ گونه نهاد متمرکزی بر روی آنهاست. از وجهه دیفای DeFi، این خصوصیتی بسیار ایده آل و فوق‌العاده‌ای محسوب می شود.
بازار غیرمتمرکز دیفای
این برنامه های سوار بر بستر دیفای توانایی بررسی وضعیت های چالش برانگیز را دارد. زیرا این بخش از دیفای، پتانسیل فراوانی به جهت نوآوری در حوزه مالی را در بر می گیرد. صرافی های غیرمتمرکز (DEX) را می توان جزو اصلی ترین برنامه‌های سیستم مالی غیر متمرکز دانست. ضمن اینکه این پلتفرم‌ها به کاربران خود دسترسی ای مبنی بر مبادله دارایی‌های دیجیتالی خود را به صورت بی واسطه برای تامین اعتماد( همانند صرافی‌ها)، می دهند و تریدها به گونه ای مستقیم بین کیف پول های اشخاص، توسط قرارداد هوشمند، صورت می پذیرد.
باید این موضوع را بدانیم که صرافی‌های غیر متمرکز به علت داشتن ساختاری بی مانند و منحصر به فرد، کارمزد پایین تری از تراکنشات در مقیاس با صرافی‌های متمرکز اخذ می نماید. همچنین باید خاطر نشان شویم که به جهت پتانسیل این برنامه ها، دور از ذهن نخواهد بود که شاهد ترید سهام شرکت‌ها در آتیه ای نچندان دور توسط این صرافی‌ها، در بین اشخاص، باشیم.
چالش‌های پیش روی دیفای
باید به این موضوع واقف شویم که این پروتکل به علت نوپا بودن، با چالش های زیادی دست و پنجه نرم می کند. سه مورد از مهم‌ترین چالش‌هایی که دیفای با آن مواجه است را شرح می دهیم که عبارت‌اند از:
سرعت
دانستن این موضوع که بلاک چین‌ها در مقطع حال حاضر خود کمی کندتر از رقیب های متمرکز خود عمل می کنند و این موضوع تاثیر بسزایی بر روی کار برنامه‌های غیرمتمرکز دارد.
به طور مثال: اتریوم، که از رایج ترین و عمده ترین میزبان پروژه‌های دیفای محسوب می شود، در حال حاضر تنها قادر است 14 تراکنش در ثانیه را پردازش کند.
البته با ایجاد راهکارهای مقیاس‌پذیری مختلف و پیشرفت‌های روزافزون آن، محتملاً این اشکالات در آینده نچندان دور بر طرف خواهند شد. ضمن آنکه گفتن این مسئله خالی از لطف نیست، بدانیم که اکنون ده‌ها پروژه دیفای روی بستر بلاک چین‌های آهسته و کند هم، به خوبی کار خود را انجام می دهند.
احتمال خطا از سوی کاربر؛ مسئول بودن دارایی خود
همان‌طور که در سطور قبلی بدان اشاره کردیم، دیفای با حذف واسطه‌های مالی، تمامی مسئولیت را به خود کاربران و سرمایه گذاران واگذار می‌کند.
به طور مثال: اگر فردی رمز حساب بانکی خود را گم کند، قادر خواهد بود با مراجعه به بانک، حساب خود را مجدد بازیابی کند، اما این اصل در بلاک چین امکان پذیر نخواهد بود. زیرا در بلاک چین های باز همانند اتریوم، هویت کاربران با یک رشته متنی از اعداد و حروف تحت عنوان (Private Key) مشخص می کنند که اگر کاربر آن را گم کند، دسترسی به دارایی های کیف پول شخصی خود را برای همیشه از دست خواهد داد.
ضمن آنکه، تراکنشات بلاک چین‌های باز غیرقابل برگشت محسوب می شوند و این بدان معنی می باشد که اگر مبلغی را به کیف پول اشتباه واریز کنند، محتملاً دیگر دسترسی به آن مبلغ را نخواهند داشت. به‌همین علت، کاربرانی که دچار اختلال حواس یا حواس‌پرتی هستند در هنگام کار با دیفای، عملاً در دایره ی خطر از دست رفتن سرمایه قرار می گیرند.
تجربه کاربری نامطلوب
هم اکنون بهره جویی از حوزه دیفای برای کاربران تازه‌کار به عرصه دیجیتال کمی پیچیده تلقی می شود و برنامه‌های حال حاضر آن، هنوز آن‌طور که باید و شاید ارتباط کاربری مناسبی ندارند. باید این موضوع را یادآور شویم که برای یک کاربر عادی صرف حریم خصوصی و عدم تمرکز، اولویت اول محسوب نمی شود. سهولت کار با این حوزه قادر خواهد بود تا به ایجاد انگیزه برای کاربران منجر شود تا آنان بتوانند از سیستم‌های متمرکز دست شسته و آنها را رها سازند.
اما عدم یک رابط کاربری مطلوب و سهولت دسترسی، برنامه‌های غیرمتمرکز را از نظر و دید کاربران به گونه ای جلوه دارد که قادر نخواهند بود تا حرفی برای سخن گفتن داشته باشند.
محبوبترین برنامه‌های دیفای
- مبادله های غیرمتمرکز (DEX): مبادله های آنلاین به کاربران این امکان را می دهند که رمز ارزها را به رمز ارزهای دیگر مبدل کنند. چه ارز فیات(دلار) به BTC و چه ETH به DAI.
دی ای اکس DEX نوعی صرافی می باشد که کاربران را بی واسطه و به طور مستقیم به همدیگر متصل می‌کند تا آنان قادر باشند، به تبادل رمز ارزها با یکدیگر بپردازند، بی آنکه نیاز به واسطه‌ای داشته باشند. کاربران می توانند با خیالی آسوده به سپردن پولشان اعتماد حاصل کنند. - استیبل کوین: رمز ارزی محسوب می شود که برای ثابت نگه داشتن قیمت، به دارایی خارج از ارز رمز پایه (ارزهای فیاتی چون دلار یا یورو) پیوند خورده است.
- زمینه های اعطای وام: این سیستم عامل‌ها از Smart contracts برای استقرار واسطه‌هایی همچون بانک‌ها که وام را مدیریت می‌کنند، بهره جویی می‌کنند.
- بیت کوین های پیچیده (WBTC): روشی برای فرستادن BTC به شبکه اتریوم می باشد تا بیت کوین قادر باشد به صورت مستقیم در سیستم defi اتریوم مورد بهره وری قرار گیرد. سیستم این امکان را به کاربران می‌دهد که سود بیت کوین‌های مقروض را توسط سیستم عامل‌های وام غیرمتمرکز کسب و به دست آورد.
- بازارهای آینده نگری: بازارهایی به جهت شرط بندی بر روی نتایج و رخدادهای آتی همانند انتخابات. مقصود این نسخه‌های دیفای در بازارهای پیش‌بینی یا آینده نگری، ارائه کارکرد یکسان اما بی واسطه می باشد.
چگونگی درآمدزایی از طریق دیفای
لازم است بدانیم که ارزش نهفته در پروژه‌های دیفای اتریوم رو به انفجار می باشد زیرا بر طبق گزارشات، کاربران درآمد فراوانی از این طریق کسب می‌کنند.
با بهره جویی از برنامه‌های وام بر پایه اتریوم، کاربران قادر خواهند بود با وام دادن دارایی خود و به وجود آوردن سود از بهره وام‌ها، “درآمد منفعل” یا ناکارآمد تشکیل دهند. ابداع محصولی که در بالا به آن اشاره شد، امکان بهره وری حتی بیشتر، اما با ریسک بیشتر را دارا می باشد.
پروتکل دیفای این امکان را برای کاربران به ارمغان می آورد که از استحقاق وام دهی دیفای بهره وری کنند تا دارایی‌های رمز ارز خود را برای خلق بهترین بازده ممکن تحت اختیار بگیرند. با این حال، این سیستم‌ها پیچیده می باشند و عموماً دارای عدم شفافیت هستند.
امنیت در سرمایه گذاری دیفای وجود دارد؟
به طور قطع سرمایه گذاری در دیفای پر ریسک خواهد بود. بسیاری از کاربران بر این عقیده اند که دیفای آینده مالی دنیا محسوب می شود و اختصاص سرمایه و سرمایه گذاری هرچه زودتر در این تکنولوژی غیر متمرکز قادر خواهد بود کاربران را به دستاوردهای بزرگی برساند.
اما لازم است بدانیم که تشخیص پروژه‌های مطلوب از نامرغوب برای کاربران تازه وارد امری بس دشوار خواهد بود. ضمن آنکه در این تکنولوژی پروژه‌های نامرغوب فراونی نیز وجود داشته است.
با بالا رفتن فعالیت و محبوبیت دیفای تا سال گذشته یعنی سال 2020، اغلب برنامه‌های دیفای، همانند YAM meme coin، خراب شده‌اند و سرمایه بازار را از 60 میلیون دلار به 0 دلار در تنها 35 دقیقه رسانده‌اند. دیگر پروژه‌های دیفای از جمله: هات داگ و پیتزا نیز به همین سرنوشت تلخ دچار گشتند و خیل عظیمی از سرمایه گذاران دارایی خود از دست دادند.
